دستگاه اسیلوسکوپ

دستگاه اسیلوسکوپ (به لاتین Oscilloscope) یک نوع دستگاه اندازه‌گیری است که از آن برای اندازه‌گیری میزان ولتاژ و مشاهده شکل موج‌های حاصل، اختلاف فاز موجود، زمان تناوب و همچنین مشاهده و بررسی منحنی مشخصه ی شاخص ولت – آمپر برخی از عناصر نیمه هادی موجود همچون ترانزیستور و دیود استفاده می‌شود. به بیان دقیق‌تر می‌توان گفت اسیلوسکوپ یک دستگاه ولت متر دقیق است با این تفاوت که توانایی اندازه‌گیری میزان جریان را به صورت مستقیم ندارد؛ به همین دلیل بایستی برای اندازه‌گیری میزان جریان، از روش‌هایی غیرمستقیم مانند قانون اهم استفاده نمود.

یکی از مزایای مهم دستگاه اسیلوسکوپ این است که برخلاف دستگاه های مولتی متر معمولی، می‌تواند در فرکانس‌های بالا نیز به‌خوبی و درستی کار کند. توجه داشته باشید مشاهده شکل موج‌ها و همچنین اندازه‌گیری آن‌ها در دستگاه اسیلوسکوپ از ولتاژ DC یعنی ولتاژ با فرکانس صفر شروع شده و به فرکانس مشخصی نیز ختم می‌شود که به طور معمول دستگاه اسیلوسکوپ را با این میزان فرکانس مشخص می‌نمایند برای نمونه دستگاه اسیلوسکوپ 40 مگاهرتزی. دستگاه اسیلوسکوپ 40 مگاهرتزی یعنی اسیلوسکوپی که می‌تواند میزان ولتاژهای DC و AC را تا مقدار MHZ40 نشان دهد.

دستگاه های اسیلوسکوپ در دو نوع آنالوگ و دیجیتال ساخته می‌شوند؛ ما در این مطلب تصمیم داریم تا به بررسی نوع آنالوگ این دستگاه بپردازیم (پس در ادامه ی این مطلب، در هر کجا که واژه اسیلوسکوپ را دیدید، منظور اسیلوسکوپ آنالوگ است). توجه داشته باشید ما در این مطلب به هیچ عنوان ساختمان داخلی یک اسیلوسکوپ را بررسی نخواهیم کرد! بلکه هدف ما، تنها آشنایی با قابلیت‌ها و مزیت‌های یک اسیلوسکوپ و همچنین نحوه‌ی استفاده از آن است (همچنین بهتر است این نکته را نیز بدانید که طرز کار تمامی اسیلوسکوپ ها، شبیه به یکدیگر است و می‌توان گفت کلیدها و ولوم های آن نیز تقریباً یکسان است).

دستگاه های اسیلوسکوپ می‌تواند به صورت یک کانالِ و یا به صورت چند کانالِ باشد. در توضیح انواع این دستگاه می‌توان گفت، اسیلوسکوپ یک کانالِ تنها می‌تواند یک سیگنال را بر روی صفحه‌ی خود نمایش دهد، اما دستگاه اسیلوسکوپ چند کانالِ می‌تواند به طور همزمان چندین سیگنال را بر روی صفحه‌ی نمایش خود، به نمایش درآورد (برای نمونه یک دستگاه اسیلوسکوپ دو کانالِ می‌تواند به صورت همزمان دو سیگنال را بر روی صفحه‌ی نمایش خود، نمایش دهد).

اما شاید این سؤال برای شما مطرح شده باشد که سیگنال های الکتریکی چگونه می‌توانند به دستگاه اسیلوسکوپ منتقل شوند؟

در پاسخ می‌توان گفت برای انتقال سیگنال های الکتریکی به دستگاه اسیلوسکوپ، بایستی از پروب استفاده نمود که در ادامه به صورت دقیق‌تر به بررسی و توصیف این اتفاق خواهیم پرداخت.

پروب (Probe) چیست؟

برای انتقال سیگنال های الکتریکی به دستگاه اسیلوسکوپ، از پروب استفاده می‌شود (به پروب، پراب نیز گفته می‌شود).

در توصیف پروب می‌توان گفت به طور معمول سیم رابط پروب از جنس کابل‌های کواکسیال است تا بدین طریق میزان نویزهای تولیدشده به حداقل میزان برسد.

نوک و انتهای یک پروب به صورت گیره‌ای از جنس فلز است که می‌توان آن را به یک نقطه‌ی مشخص از مدار متصل نمود. توجه داشته باشید چنانچه پوشش پلاستیکی نوک و انتهای پروب را از آن جدا نماییم، نوک پروب به صورت سوزنی می‌شود که می‌توان در برخی از مواقع از آن استفاده نمود.

بهتر است بدانید انتهای سیم رابط که به ورودی دستگاه اسیلوسکوپ متصل می‌گردد (و از جنس فلز است) BNC نام دارد. BNC دارای یک شیار مورب است؛ بدین شکل که وقتی آن را به ورودی دستگاه اسیلوسکوپ متصل می‌نماییم و سپس آن را 90 درجه در جهت حرکت عقربه‌های ساعت می‌چرخانیم این قطعه‌ی فلزی به صورت کامل به دستگاه اسیلوسکوپ متصل می‌شود.

بر روی قطعه‌ی پروب، کلیدی با دو حالت وجود دارد؛ حالت‌های×1  و ×10. در حالت ×1، سیگنال موجود بدون هیچ‌گونه تغییر و تضعیفی با استفاده از پروب به دستگاه اسیلوسکوپ اعمال می‌گردد اما در حالت ×10، در ابتدا سیگنال در داخل قطعه‌ی پروب به میزان ده برابر تضعیف شده و سپس به دستگاه اسیلوسکوپ اعمال می‌گردد.

به این نکته دقت داشته باشید که اگر از حالت ×10 پروب برای اندازه‌گیری سیگنال استفاده شود، بایستی مقادیر قرائت شده دامنه از روی دستگاه را در عدد ده ضرب نماییم تا بدین طریق مقدار واقعی دامنه‌ی سیگنال حاصل شود. حالت ×10 برای سیگنال‌هایی با دامنه‌ی زیاد، کاربرد دارد.

در ادامه ی این مطلب، ابتدا به بررسی کامل و جامع صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ، کلیدها و همچنین ولوم های روی پانل دستگاه می‌پردازیم و سپس در بخش دوم مطلب، کاربردهای دستگاه اسیلوسکوپ را بررسی خواهیم نمود.

1. صفحه‌ی نمایش یک دستگاه اسیلوسکوپ:

دستگاه اسیلوسکوپ دارای یک صفحه‌ی نمایش است که این صفحه‌ی نمایش در راستای عمودی به هشت قسمت و در راستای افقی به ده قسمت تقسیم‌بندی می‌شود. البته لازم به ذکر است برای دقت بیشتر در فرآیند اندازه‌گیری، راستاهای عمودی و افقی دارای تقسیمات ریزتری نیز می‌باشند؛ بدین صورت که هر خانه‌ی عمودی و یا افقی، به پنج قسمت مشخص تقسیم‌بندی شده است و هر قسمت نیز معادل است با 2/. یک خانه‌ی مشخص.

2. کلید روشن و خاموش دستگاه اسیلوسکوپ:

هر دستگاه اسیلوسکوپ برای روشن و خاموش شدن، کلیدی منحصر به فرد دارا است که به طور معمول آن را با کلمه‌ی ON/OFF و یا کلمه‌ی Power نشان می‌دهند. همچنین بهتر است بدانید معمولاً در نزدیکی این کلید روشن و خاموش، یک LED نیز جهت نشان دادن روشن یا خاموش بودن دستگاه اسیلوسکوپ وجود دارد.

3. کلید ولوم (Intensity):

کلید ولوم می‌تواند میزان شدت نور سیگنال نمایش داده‌شده توسط دستگاه را کم یا زیاد نماید. این ولوم بایستی در حالتی قرار گرفته‌شده باشد که شدت نور موجود برای رؤیت و دیده شدن سیگنال کافی و مناسب باشد؛ توجه داشته باشید این ولوم ممکن است به صورت اختصاری با Inten نیز نمایش داده‌شده باشد.

4. کلید ولوم Focus:

در ابتدا لازم به ذکر است کلمه‌ی Focus به معنی تمرکز و یا کانونی است؛ این نوع ولوم میزان ضخامت موج رسم شده بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ را زیاد یا کم می‌نماید. توجه داشته باشید این ولوم بایستی در حالتی قرار داده شود که خطوط حاصل از شکل موج، دارای حداقل ضخامت باشد.

5. کالیبراسیون یا پین تنظیمات:

پین تنظیمات برای آزمودن و یا تنظیم سلکتورهای Time/Div و یا Volt/Div مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین برای بررسی سالم و یا معیوب بودن پروب نیز استفاده می‌شود. دستگاه اسیلوسکوپ، یک سیگنال از نوع مرجع با فرکانس و دامنه معین برای تنظیم و تست خود ایجاد می‌نماید و آن را به این پین انتقال می‌دهد. چنانچه سیگنال مزبور به ورودی دستگاه اسیلوسکوپ اعمال شود می‌توان شکل حاصل از آن را مشاهده نمود. توجه داشته باشید چون فرکانس و نیز دامنه سیگنال موردنظر معین است، می‌توان به سادگی صحت و درستی تنظیمات سلکتورهای Time/Div و همچنین Volt/Div را تحقیق و بررسی نمود. بهتر است بدانید چنانچه به سبب تماس نوک قطعه پروب با این پین، سیگنال موجود بر روی این پین، در صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ ظاهر شود و یا هنگامی که نوک پروب را همزمان با گیره‌ی زمین پروی به این پین متصل نماییم، یک خط افقی یا به عبارت دقیق‌تر ولتاژ صفر، بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ ظاهر می‌گردد که به معنای سالم بودن پروب است.

6. پیچ آستیگمات:

پیچ آستیگمات همراه با ولوم تنظیم نقطه‌ی کانونی برای ایجاد و تولید نقطه‌ی گرد واضح مورد استفاده قرار می‌گیرد و به طور معمول نیز با عبارت Astig مشخص می‌گردد (توجه داشته باشید ممکن است بعضی از دستگاه های اسیلوسکوپ، این ولوم را نداشته باشند).

7. پیچ چرخش در محور افقی:

با استفاده از پیچ چرخش در محور افقی، کجی محور افقی به طور کامل در وضعیت افقی تصحیح می‌گردد؛ همچنین بهتر است بدانید این پیچ بر روی دستگاه با عبارت Trace Rotation مشخص می‌گردد. به طور معمول در دستگاه اسیلوسکوپ، این پیچ در سمت راست ولوم Focus قرار می‌گیرد.

8. کلید Time/Div:

در ابتدا بهتر است بدانید کلید Time/Div دارای ضرایبی مشخص بر حسب ثانیه، میلی‌ثانیه و همچنین میکروثانیه است. این ضرایب مشخص نشان دهنده این هستند که چقدر زمان نیاز است تا یک اشعه به اندازه‌ی یک خانه در راستای افقی جا به جا شود. برای نمونه می‌توان گفت چنانچه ضریب  Time/Div در شرایطی برابر با 0.2 میلی‌ثانیه باشد این بدان معنا است که اگر در چنین حالتی، اشعه در راستای افقی و به اندازه‌ی یک خانه معین جا به جا شود، چیزی در حدود 200 میکروثانیه یا 0.2 میلی‌ثانیه زمان مورد نیاز است.

9. کلید ولوم Time Variable:

این کلید ولوم برای باز کردن و یا فشرده کردن شکل موج آن هم در راستای افقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید برای اندازه‌گیری زمان دوره تناوب با استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ، بایستی این کلید ولوم در جهت حرکت عقربه‌های ساعت و تا آخر چرخانده شود و بر روی علامت Cal قرار گیرد. چنانچه این کلید ولوم از حالت Cal خارج گردد، دیگر ضرایب موجود برای Time/Div معتبر نیستند و نمی‌توان زمان دوره‌ی تناوب را به صورت صحیح محاسبه کرد. از این کلید ولوم هنگامی استفاده می‌شود که صحت و درستی ضرایب حاصل برای Time/Div دارای اهمیت نباشد؛ برای نمونه هنگامی که می‌خواهیم میزان اختلاف فاز بین دو موج هم فرکانس را محاسبه و بررسی نماییم.

• کلید انجام بزرگنمایی در راستای افقی:

توجه داشته باشید با استفاده از این کلید می‌توان مقیاس افقی را به اندازه‌ی 5 یا 10 برابر بزرگ‌تر نمود. در توصیف می‌توان گفت شرایط به این صورت خواهد بود که در حالت عادی، مقیاس افقی همان مقداری است که سلکتور Time/Div نشان می‌دهد اما در شرایطی که این کلید انتخاب شده باشد، شکل حاصل از موج در راستای افقی، چیزی به اندازه‌ی 5 یا 10 برابر باز می‌شود؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت این عدد معادل است با عدد نشان داده‌شده توسط سلکتور Time/Div در حالتی که به عدد 5 یا 10 تقسیم شده باشد. بهتر است بدانید در بعضی از دستگاه های اسیلوسکوپ، کلید بزرگنمایی افقی بخشی از همان کلید تغییر مکان افقی (همان Horizontal Position) است؛ به این صورت که وقتی این کلید ولوم در داخل است، قابلیت بزرگنمایی غیرفعال بوده و آن هنگام که این کلید ولوم بیرون کشیده می‌شود، قابلیت بزرگنمایی فعال می‌شود. کلید ولوم بزرگنمایی افقی در رابطه با نمایش امواج با فرکانس‌های زیاد، استفاده‌های بی‌شماری دارد؛ همچنین این کلید با عبارت MAG و همراه با ×5 و یا ×14  نمایش داده می‌شود.

• کلید ولوم بزرگنمایی در راستای افقی:

توجه داشته باشید این کلید ولوم نیز همانند کلید ولوم بزرگنمایی در راستای عمودی قرار دارد؛ در مواقعی که میزان دامنه‌ی ولتاژ بسیار کم است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این شرایط میزان ولتاژ اندازه‌گیری شده با استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ بایستی بر ضریب کلید بزرگنمایی تقسیم گردد.

• کلید ولوم تغییر مکان افقی یا Horizontal Position:

این کلید ولوم می‌تواند شکل حاصل از موج را در جهت افقی تغییر داده و جا به جا نماید. بهتر است بدانید این کلید ولوم ممکن است به صورت اختصاری با عبارت Hor.Pos و یا حتی با علامت  ►  ◄ نشان داده شود.

• بررسی کلید Volt/Div:

توجه داشته باشید کلید Volt/Div نیز مانند کلید Time/div دارای ضرایبی است (بهتر است بدانید این ضرایب استفاده شده بر حسب میلی ولت و یا ولت می‌باشند). در بررسی این کلید می‌توان گفت هر ضریب بیان کننده‌ی این حالت است که هر خانه در راستای عمودی، شامل چند ولت است؛ همچنین لازم به بیان است از این کلید برای اندازه‌گیری میزان دامنه‌ی ولتاژ استفاده می‌شود. با تغییر وضعیت این کلید ولوم، شکل حاصل از موج در راستای عمودی جمع یا باز می‌شود. برای نمونه چنانچه ضریب کلید ولوم Volt/Div یک کانال برابر با 0.5 ولت باشد؛ این اتفاق نشان دهنده‌ی این موضوع است که به ازای انتخاب این کانال، هر خانه‌ی پدیدار شده در صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ در راستای افقی، برابر است با 0.5 ولت.

• کلید ولوم Volt Variable:

این کلید ولوم می‌تواند شکل حاصل از موج را در راستای عمودی باز و یا فشرده نماید؛ اما چنانچه این کلید ولوم از حالت Cal خارج گردد، مقادیر Volt/Div دیگر معتبر نبوده و نمی‌توان با استفاده از آن اندازه‌ی ولتاژ را محاسبه و بررسی نمود. پس بایستی این کلید ولوم به هنگام اندازه‌گیری میزان ولتاژ، بر روی علامت Cal قرار گرفته باشد.

• کلید ولوم Vertical Position:

این کلید ولوم می‌تواند شکل حاصل از موج  را در راستای عمودی تغییر داده و جا به جا نماید؛ این کلید ولوم ممکن است به اختصار با عبارت Ver.Pos و یا حتی با استفاده از نمادهای ▼ و ▲ نشان داده شود.

• بررسی پیچ بالانس DC:

توجه داشته باشید به سبب استفاده از دستگاه اسیلوسکوپ در منطقه‌ها و حرارت‌های مختلف، بایستی سلکتورهای Volt/Div هر یک از دو کانال موجود، از نظر میزان DC مورد بالانس قرار گیرند. بایستی با تنظیم صحیح این پیچ‌ها در حالت صحیح و تواما با تغییر سلکتور Volt/Div در آن حالت صحیح، خط افقی حاصل هیچ تغییر مکانی در راستای عمودی نداشته باشد. بهتر است بدانید این پیچ‌ها به طور معمول با عبارت DC-Bal مشخص می‌شوند.

• کلید ولوم AC-GND-DC:

چنانچه این کلید ولوم در حالت AC قرار گرفته باشد، یک عدد خازن در مسیر ورودی به دستگاه اسیلوسکوپ قرار گرفته می‌شود که این اتفاق سبب حذف مؤلفه‌ی آشکار DC شکل حاصل از موج می‌گردد؛ یعنی در این چنین شرایطی، تنها سیگنال های از نوع AC بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شوند و سیگنال های DC حاصل، حذف می‌شوند؛ اما اگر این کلید ولوم در حالت یا وضعیت DC قرار داشته باشد، هر چه که در مسیر ورودی قرار داشته باشد، بدون هیچ‌گونه تغییری بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ، نمایش داده می‌شود؛ یعنی به بیان واضح‌تر در این حالت، مؤلفه‌های از نوع DC و AC بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود؛ اما اگر کلید ولوم در حالت GND قرار داشته باشد، ورودی دستگاه اسیلوسکوپ به صفحه‌های انحراف عمودی منتقل نخواهد شد! بلکه در این وضعیت این صفحات فقط و فقط به اختلاف پتانسیل دارای ولت صفر متصل می‌شوند؛ بنابراین در این شرایط بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ، تنها یک خط افقی دیده می‌شود که از آن برای مشخص کردن و تعیین خط مبنای عمودی و یا به بیان واضح‌تر برای تغییر و بررسی ولتاژ صفر ولت استفاده می‌گردد.

• کلید ولوم CHOP-ALT:

چنانچه این کلید ولوم در حالت CH1 قرار داشته باشد، تنها سیگنال اعمال شده بر روی کانال شماره‌یک بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود، اما اگر این کلید ولوم در حالت CH2 قرار گیرد، تنها سیگنال اعمال شده به کانال شماره‌ی دو بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه نمایان می‌شود. توجه داشته باشید شرایط دیگری نیز وجود دارد؛ اگر کلید ولوم DUAL را انتخاب نماییم، شکل حاصل از موج‌های هر دو کانال به طور همزمان و هماهنگ بر روی صفحه‌ی نمایش اسیلوسکوپ ظاهر می‌شود و همچنین در صورت انتخاب وضعیت ADD، حاصل جمع دو شکل موج در لحظه بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوچ نمایان و آشکار می‌گردد.

• کلید ولوم CHOP-ALT:

چنانچه میزان فرکانس سیگنال های ورودی به دستگاه بیش از KHZ1 باشد می‌توانیم با استفاده از حالت ALT، دو شکل حاصل از موج را به صورت همزمان و هماهنگ بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ مشاهده نماییم. در این وضعیت، در یک دوره‌ی مشخص تناوب موج Ramp (در ادامه، موج Ramp را توضیح خواهیم داد) در ابتدا سیگنال اعمال شده به کانال شماره‌ی یک و سپس در دوره‌ی تناوب بعدی این موج Ramp، سیگنال اعمال شده به کانال شماره‌ی دو بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود؛ اما توجه داشته باشید به سبب میزان فرکانس بالای موج Ramp و همچنین دیگر سیگنال های ورودی به دستگاه، سیگنال های موجود بر روی هر دو کانال به طور همزمان و نیز هماهنگ بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ قابل نمایش و همچنین بررسی می‌باشند؛ اما اگر در وضعیتی میزان فرکانس سیگنال های ورودی به دستگاه کم باشد، مشاهده‌ی دو شکل حاصل از موج به طور همزمان و هماهنگ در حالت انتخاب شده‌ی ALT ممکن نخواهد بود!

زیرا در این وضعیت وقتی دستگاه اسیلوسکوپ سیگنال کانال شماره‌ی یک را نمایش می‌دهد، سیگنال کانال شماره‌ی دو از دید محو می‌گردد و وقتی نیز دستگاه اسیلوسکوپ سیگنال کانال شماره‌ی دو را نشان می‌دهد، سیگنال کانال شماره‌ی یک از دید بیننده محو خواهد شد و بنابراین در این‌چنین شرایطی، دو موج تنها به صورت چشمک‌زن بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ ظاهر خواهند شد. بهتر است بدانید برای نمایش سیگنال های با میزان فرکانس کمت از حالت CHOP استفاده می‌نماییم؛ در این وضعیت یک نقطه‌ی کوچک از سیگنال کانال شماره‌ی یک و سپس یک نقطه‌ی کوچک از سیگنال کانال شماره‌ی دو و به همین صورت تا انتهای نمایش به ترتیب داده  می‌شود. توجه داشته باشید در این روش، هنگامی که سیگنال کانال شماره‌ی یک نمایش داده می‌شود، کانال شماره‌ی دو قطع است و به همین صورت برعکس! یعنی هنگامی که سیگنال کانال شماره‌ی دو نمایش داده می‌شود، کانال شماره‌ی یک قطع است؛ اما به این سبب که این نقاط بسیار کوچک هستند ما این نقاط را در کنار یکدیگر و به صورت پیوسته مشاهده می‌نماییم؛ در نتیجه دو شکل حاصل از موج به صورت همزمان و هماهنگ بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود.

• کلید ولوم CH2lNV:

توجه داشته باشید هنگامی که این کلید ولوم انتخاب می‌گردد، شکل موج کانال شماره‌ی دو به اندازه‌ی 180 درجه اختلاف فاز پیدا می‌نماید.

• کلید ولوم X-Y:

چنانچه این کلید ولوم فعال گردد ارتباط موج Ramp با صفحه‌های انحراف افقی قطع می‌گردد و در این بین، هر یک از سیگنال های ورودی به دستگاه به یکی از صفحه‌های انحراف عمودی و یا افقی وارد می‌گردد. بهتر است بدانید کلید ولوم X-Y برای مشاهده و بررسی منحنی مشخصه ی ولت – آمپر در عنصرهای نیمه هادی و همچنین مشاهده و بررسی اشکال لیساژور دارای کاربرد است.

در هر دستگاه اسیلوسکوپ قسمتی نیز مرتبط به کنترل تریگر وجود دارد؛ اما شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که منظور از تریگر چیست؟ در این قسمت پیش از معرفی کلیدها و نیز دیگر ولوم های این قسمت بهتر است موضوع فوق را توضیح دهیم. البته لازم است پیش از شرح کامل، مطالبی را پیرامون ساختمان داخلی یک اسیلوسکوپ بدانید.

در یک دستگاه اسیلوسکوپ، در ابتدا یک اشعه‌ی الکترونی تولید می‌گردد؛ منظور از اشعه‌ی الکترونی تعداد بسیار زیادی الکترون است که به صورت یک اشعه‌ی بسیار باریک در آمده و همراه با سرعت بسیار زیادی نیز حرکت می‌نماید (سرعتی در حدود چند هزار کیلومتر در ثانیه). هنگامی که این اشعه‌ی الکترونی دارای سرعت فوق العاده ی زیاد با مواد فسفرسانس موجود در پشت صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ برخورد می‌نماید، مواد فسفرسانس موجود از خود نور تولید می‌نمایند.

توجه داشته باشید برای اینکه این اشعه‌ی الکترونی پرسرعت بتواند شکل حاصل از موج‌ها را بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش دهد، لازم است در دو جهت افقی و عمودی حرکت نماید و به این دلیل دو سری صفحه به نام صفحه‌های انحراف افقی و صفحه‌های انحراف عمودی در مسیر حرکت این اشعه‌ی الکترونی پرسرعت قرار می‌گیرد. بهتر است بدانید هر سری از این صفحه‌های انحراف، خود متشکل از دو صفحه‌ی موازی است! به سبب ایجاد اختلاف پتانسیل در بین دو صفحه‌ی موازی، اشعه‌ی الکترونی با سرعت زیاد به سمت صفحه‌ی دارای میزان پتانسیل بیشتر متمایل می‌گردد و به این صورت محل برخورد اشعه‌ی الکترونی با سرعت زیاد با مواد فسفرسانس موجود در پشت صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ، تغییر می‌یابد و در نتیجه‌ی این اتفاق محل تولید نور بر روی صفحه‌ی نمایش تغییر می‌نماید. آن سیگنالی که می‌خواهیم بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده شود، بر روی صفحه‌های انحراف عمودی اعمال می‌گردد و متناسب و هماهنگ با تغییرات موجود در دامنه‌ی این سیگنال، اشعه‌ی الکترونی پرسرعت در راستای عمودی جا به جا می‌گردد؛ اما برای اینکه شکل حاصل از موج به طور صحیح و درست بر روی صفحه‌ی نمایش اسیلوسکوپ نمایش داده شود بایستی همزمان و هماهنگ با جا به جا شدن اشعه در راستای عمودی، اشعه‌ی الکترونی نیز در راستای افقی نیز جا به جا گردد. برای نمونه چنانچه هدف به نمایش گذاشتن یک موج سینوسی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ باشد با رسیدن و برخورد موج سینوسی به صفحه‌های انحراف عمودی، اشعه‌ی الکترونی پرسرعت متناسب و هماهنگ با دامنه‌ی موج سینوسی در راستای عمودی جا به جا می‌گردد! چنانچه هیچ موجی بر روی صفحه‌های انحراف افقی اعمال نشود، بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ به‌جای یک موج سینوسی، تنها یک خط عمودی دیده می‌شود! بنابراین بایستی همواره همراه و هماهنگ با سیگنال ورودی، یک موج نیز بر روی صفحه‌های انحراف افقی دستگاه اعمال گردد تا شکل حاصل از موج ورودی به صورت صحیح بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده شود؛ این موج را اصطلاحاً موج Ramp می‌نامند که یک نوع موج دندانه‌دار است. چنانچه فرکانس موج Ramp با فرکانس سیگنال ورودی به دستگاه، یکسان باشد یک سیکل کامل از موج ورودی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود و اگر چنانچه فرکانس موج Ramp بیشتر از میزان فرکانس سیگنال ورودی به دستگاه باشد، چندین سیکل از سیگنال ورودی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایش داده می‌شود.

توجه داشته باشید برای اینکه شکل حاصل از موج ساکنی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ داشته باشیم، بایستی حرکت افقی اشعه‌ی الکترونی پرسرعت هر بار از محل مشخصی از محل سیگنال ورودی شروع شود که این اتفاق، وظیفه‌ی قسمت تریگر دستگاه اسیلوسکوپ است. بهتر است بدانید اگر تریگر، وظیفه خود را به‌درستی انجام ندهد ممکن است سیگنال ورودی در صفحه‌ی نمایش دست اسیلوسکوپ حرکت نماید! برای عملکرد تریگر، روش‌ها و شیوه‌های مختلفی وجود دارد و بر این اساس نیز کلیدهای ولوم مختلفی بر روی پانل دستگاه اسیلوسکوپ تعبیه شده و قرار گرفته است که با استفاده از آن‌ها می‌توان نوع تریگر دستگاه را انتخاب نمایید.

برخی از این کلیدها عبارت‌اند از:

• کلید ولوم Auto-Normal:

چنانچه کلید Auto-Normal در حالت Auto قرار گرفته باشد، حتی اگر به ورودی دستگاه اسیلوسکوپ نیز سیگنالی اعمال نشود، مدار داخلی دستگاه یک موج به شکل دندانه اره‌ای را به صفحه‌های انحراف افقی اعمال می‌نماید و بنابراین طی این اتفاق، خطی افقی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایان می‌گردد که این دلیلی است برای آماده به کار بودن دستگاه اسیلوسکوپ؛ اما اگر این کلید در حالت Normal قرار گرفته باشد، عمل و وظیفه‌ی قسمت تریگر تنها به کمک موج ورودی به دستگاه انجام می‌گردد؛ پس می‌توان گفت در صورتی که موج ورودی وجود نداشته باشد، هیچ‌گونه موج و یا خطی بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ نمایان نخواهد شد! بایستی کلید ولوم Auto-Normal در حالت عادی بر روی Auto قرار گرفته باشد.

• کلید ولوم Source Trigger:

کلید Source Trigger می‌تواند حالت‌های مختلفی داشته باشد که در زیر به بیان آن‌ها می‌پردازیم:

الف) حالت AC: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر با مؤلفه‌ی AC انجام می‌گردد.

ب) حالت DC: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر با خود موج و همچنین همراه با مؤلفه‌ی DC انجام می‌شود.

پ) حالت CH1: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر به وسیله‌ی سیگنال اعمال شده به کانال شماره‌ی یک انجام می‌گردد.

ت) حالت CH2: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر به وسیله‌ی سیگنال اعمال شده به کانال شماره‌ی دو انجام می‌گردد.

ث) حالت Line: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر با استفاده از فرکانس برق شهر انجام می‌گیرد.

ج) حالت Ext: در این حالت، بایستی موجی را که می‌خواهیم با استفاده از عمل و وظیفه‌ی تریگر انجام شود از خارج از دستگاه اسیلوسکوپ و همچنین با استفاده از یک ترمینال مخصوص به اسیلوسکوپ اعمال و وارد نماییم.

چ) حالت TV: در این حالت، با استفاده از یک فیلتر پایین گذر، مؤلفه‌های موجود فرکانس بالای موج ورودی حذف‌شده و سپس عمل و وظیفه‌ی تریگر انجام می‌گردد. توجه داشته باشید این کلید هنگامی استفاده می‌شود که یک موج مزاحم بر روی موج اصلی دستگاه، مانع عمل صحیح قسمت تریگر باشد.

ح) حالت TV-H: در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر با استفاده از سیگنال های افقی تلویزیون انجام می‌گردد.

خ) حالت TV-L) در این حالت، عمل و وظیفه‌ی تریگر با استفاده از سیگنال های عمودی تلویزیون انجام می‌گردد.

• کلید ولوم Level:

این کلید ولوم، نقطه‌ی شروع موج نمایان شده بر روی صفحه‌ی نمایش دستگاه اسیلوسکوپ را معین و مشخص می‌نماید. همچنین چنانچه موج نمایش داده‌شده بر روی صفحه‌ی دستگاه، دارای حرکت افقی بوده و ثابت نیز نباشد بایستی به کمک این کلید ولوم شکل موج حاصل را ثابت نگه داشت.

• کلید ولوم Slope:

کلید Slope مشخص کننده‌ی این مورد است که اولین نیم سیکل نشان داده‌شده‌ی موج مثبت است و یا منفی. توجه داشته باشید بایستی در حالت عادی علامت مثبت انتخاب گردد. در حقیقت می‌توان گفت علامت مثبت به معنی شیب مثبت و علامت منفی به معنای وجود شیب منفی در نقطه‌ی شروع موج است.

درباره دستگاه اسیلوسکوپ چه می‌دانید؟

اسیلوسکوپ عبارت است از یک دستگاه چندکاره‌ی مفید آزمایشگاهی که از آن برای اندازه‌گیری و نیز نمایش دادن، تحلیل و بررسی انواع شکل موج‌ها و همچنین دیگر پدیده‌ها و اتفاقات مدارهای الکترونیکی و الکتریکی استفاده می‌شود.

بهتر است بدانید دستگاه اسیلوسکوپ در واقع رسام‌هایی بسیار سریع می‌باشند که سیگنال‌های ورودی را در برابر دیگر سیگنال‌ها و یا در برابر زمان نشان می‌دهد. قلم این دستگاه رسام یک نوع لکه‌ی نورانی است که در اثر برخورد باریکه‌ای از الکترون به یک پرده‌ی از جنس فلوئورسان تشکیل می‌شود.

به دلیل لختی بسیار کم این باریکه‌ی الکترونی، می‌توان این باریکه را برای دنبال کردن و نیز بررسی تغییرات در لحظه (شامل ولتاژهایی با فرکانس‌های بسیار بالا که بسیار سریع و در لحظه تغییر می‌کنند) استفاده نمود. دستگاه اسیلوسکوپ بر اساس ولتاژ عمل کرده و کار می‌کند؛ البته می‌توان با بهره‌گیری از مبدل‌ها یا ترانزیستورها دیگر کمیت‌های الکتریکی و مکانیکی از جمله جریان الکتریکی را به ولتاژ تبدیل نمود.

قسمت‌های مختلف یک دستگاه اسیلوسکوپ عبارت است از:

لامپ پرتوی کاتدی

دستگاه اسیلوسکوپ از یک لامپ پرتوی کاتدی که به عنوان قلب دستگاه به شمار می‌آید و همچنین تعدادی مدار برای کار کردن این لامپ پرتوی کاتدی تشکیل یافته است. توجه داشته باشید قسمت‌های مختلف یک لامپ پرتوی کاتدی شامل موارد زیر است:

تفنگ الکترونی

همان‌طور که از نام این قسمت نیز مشخص است، تفنگ الکترونی باریکه‌ای متمرکز و ثابت از الکترون‌ها را به وجود می‌آورد که دارای شتاب زیادی می‌باشند. این باریکه‌ی متمرکز الکترونی با انرژی لازم و کافی به صفحه فلوئورسان برخورد کرده و بر روی آن یک لکه‌ی نورانی مشخصی را تولید و تشکیل می‌نماید.

بهتر است بدانید تفنگ الکترونی از کاتد، شبکه آندی پیش شتاب‌دهنده، رشته‌ی گرم گن، آند شتاب‌دهنده و نیز آند کانونی کننده تشکیل شده است.

رشته‌ی الکترون‌ها از صفحه‌ی کاتدی که به روش غیرمستقیم گرم می‌شود، جاری می‌شوند. لازم به ذکر است این الکترون‌های جاری‌شده از طریق روزنه‌ی کوچکی در شبکه کنترل می‌گردند؛ این شبکه‌ی کنترل به طور معمول یک استوانه‌ی هم محور دارای لامپ به همراه سوراخی در مرکز آن است؛ الکترون‌های جاری‌شده از صفحه‌ی کاتد که از این روزنه می‌گذرند (به سبب میزان پتانسیل مثبت بسیار زیادی که به آندهای شتاب‌دهنده و نیز آندهای پیش شتاب‌دهنده اعمال می‌شود) شتاب گرفته و در این حین، آند کانونی کننده باریکه الکترونی را کانونی می‌نماید.

صفحه‌های انحراف دهنده

توجه داشته باشید صفحه‌های انحراف دهنده از دو صفحه تشکیل شده است؛ صفحه‌های انحراف از نوع قائم که به حالت افقی در دستگاه نصب‌شده و یک میدان الکتریکی در صفحه‌ی قائم را به وجود می‌آورند. لازم به ذکر است این صفحات در دستگاه، صفحات y نام‌گذاری می‌شوند. همچنین در دیگر سو، صفحه‌های انحراف افقی وجود دارند که به صورت قائم نصب‌شده و سبب ایجاد انحراف افقی در دستگاه می‌شوند. این صفحات در دستگاه، صفحات x نام‌گذاری می‌شوند. توجه داشته باشید فاصله‌ی میان صفحه‌ها به میزان لازم و کافی است تا باریکه‌ی الکترونی بتواند بدون برخورد با آن‌ها، عبور نماید.

صفحه‌ی فلوئورسان

جنس صفحه‌ی فلوئورسان یا به اصطلاح پرده که در داخل لامپ پرتوی کاتدی قرار گرفته است، فسفری است. فسفر دارای این خاصیت است که انرژی جنبشی الکترون‌های برخوردکننده را جذب کرده و آن‌ها را به صورت یک لکه‌ی نورانی مشخص، ظاهر و آشکار نماید. بهتر است بدانید دیگر قسمت‌های یک لامپ پرتوی کاتدی شامل پایه که به وسیله ی آن اتصالات برقرار می‌شود و نیز پوشش شیشه‌ای است.

درباره ویژگی مولد مبنای زمان چه می‌دانید؟

در ابتدا باید بدانید دستگاه اسیلوسکوپ بیشتر و بیشتر برای نمایش و اندازه‌گیری کمیات وابسته به زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای این اتفاق لازم است لکه نورانی تشکیل شده حاصل از لامپ بر روی پرده فسفری با سرعت ثابت و یکنواخت از چپ به راست حرکت نماید؛ به همین سبب یک ولتاژ مثبت استاندارد به صفحه‌های انحراف افقی وارد می‌شود. توجه داشته باشید آن مداری که این ولتاژ مثبت یکنواخت را تولید کرده و اعمال می‌نماید، مواد رویش یا مولد مبنای زمان نام‌گذاری می‌شود.

بررسی مدارهای اصلی یک دستگاه اسیلوسکوپ

سیستم ایجاد انحراف قائم

چون سیگنال‌های تولیدی برای ایجاد انحراف (انحراف قابل نمایش و اندازه‌گیری) بر روی صفحه‌ی لامپ به اندازه ی لازم و کافی قوی نیست! به همین دلیل استفاده از تقویت قائم ضروری می‌نماید. به هنگام اندازه‌گیری سیگنال‌های تولید شده با ولتاژ بالا بایستی در ابتدا آن‌ها را تضعیف نمود تا بتوانند در محدوده‌ی عمل تقویت‌کننده‌های قائم قرار گیرند و بتوان آن‌ها را اندازه‌گیری نمود. همچنین سیگنال‌های خروجی تقویت‌کننده‌ی قائم، به طریق انتخاب هم‌زمانی در شرایط داخلی، می‌تواند به تقویت‌کننده‌ی هم‌زمان نیز اعمال‌شده و اثر نماید.

سیستم ایجاد انحراف افقی

در ابتدا باید بدانید صفحه‌های انحراف افقی به وسیله ی ولتاژ رویش که توسط مولد مبنای زمان تولید می‌شود، تغذیه می‌گردند. این دسته سیگنال به وسیله ی یک تقویت‌کننده تولید و اعمال می‌شود؛ اما چنانچه دامنه‌ی این سیگنال‌های تولید شده به اندازه ی کافی و لازم باشد می‌توان آن‌ها را به طور مستقیم اعمال نمود. آن هنگام که به سیستم انحراف افقی، مقداری سیگنال خارجی اعمال می‌گردد، بازهم از سوی کلید سیستم انتخاب رویش و نیز تقویت‌کننده‌ی افقی در وضعیت خارجی اعمال خواهد شد. توجه داشته باشید چنانچه کلید انتخاب رویش در وضعیت و شرایط داخلی باشد، سیستم تقویت‌کننده‌ی افقی، سیگنال ورودی مورد نیاز خود را از مولد رویش (مولد رویش دندانه‌دار) که البته با سیستم تقویت‌کننده هم‌زمان راه اندازه شده است، می‌گیرد.

هم‌زمانی

به این نکته توجه داشته باشید که هر نوع رویشی که در سیستم به کار می‌رود، بایستی با سیگنال مورد بررسی ما، هم‌زمان و هماهنگ باشد تا یک تصویر بی‌حرکت را به وجود آید. برای این کار بایستی میزان فرکانس سیگنال مبنای زمان، به صورت مقسوم علیه ای از فرکانس سیگنال مورد بررسی توسط ما بوده باشد.

مواد محوکننده

ولتاژ دندانه‌دار رویش اعمال‌شده به سمت صفحه‌های X به هنگام زمان رویش، لکه‌ی نورانی مشخصی را بر روی یک خط افقی از سمت چپ به سمت راست بر روی صفحه‌ی لامپ حرکت می‌دهد. توجه داشته باشید چنانچه سرعت حرکت کم باشد، تنها یک لکه‌ی نورانی دیده خواهد شد و چنانچه سرعت زیادتر باشد، لکه‌ی نورانی به صورت یک خط نورانی دیده خواهد شد. لازم به ذکر است این اتفاق در سرعت‌های بسیار زیاد، موجب می‌شود که این خط نورانی دارای ضخامت کمتری شده و حتی تار نیز به نظر آید و در بعضی موارد ممکن است حتی دیده نشود!

کنترل وضعیت

در طول این کار، به وسیله‌ای برای کنترل مسیر حرکت باریکه‌ی نور بر روی صفحه، نیاز خواهیم داشت؛ با انجام این کار می‌توان شکل موج ظاهر شده بر روی صفحه را به چپ یا راست و یا بالا و پایین حرکت داده و تغییر داد. شما می‌توانید این کار را از طریق اعمال یک میزان ولتاژ کوچک سیستم داخلی که به صورت کاملاً مستقل است، به صفحه‌های انحراف دهنده به انجام رسانید. بهتر است بدانید شما می‌توانید این ولتاژ را یک پتانسیومتر تغییر دهید.

کنترل میزان کانونی بودن

یک الکترود کانونی‌شده همچون یک عدسی دارای فاصله‌ی کانونی، می‌تواند تغییر نماید؛ و این تغییر تنها با تغییر پتانسیل آند کانونی کننده اتفاق خواهد افتاد.

کنترل میزان شدت

شدت میزان باریکه با استفاده از یک پتانسیومتر کنترل کننده‌ی شدت (تغییر میزان پتانسیل شبکه نسبت به صفحه کاتد) تنظیم شده و تغییر می‌یابد.

بررسی مدار کالیبره سازی

در دستگاه‌های اسیلوسکوپ آزمایشگاهی، به طور معمول و هماهنگ یک میزان ولتاژ پایدار به صورت داخلی تولید می‌شود که این ولتاژ پایدار دارای دامنه‌ی مشخصی نیز است. این میزان ولتاژ که برای کالیبره سازی مورد استفاده قرار خواهد گرفت، به طور معمول یک موج مربعی است.

دانستنی های شست و شوی فرش در یک قالیشویی

حتما دوران شیرین کودکی خود را به یاد دارید! اواخر اسفند ماه که می شد گر چه اواخر فصل سخت امتحانات مدرسه بود و غرق در درس و مشق بودیم؛ و سرمای ته مانده ی روزهای زمستانی پاهای مان را سوزن سوزن می کرد؛ اما با شوق بی پایان کودکی، پاچه ی شلوار مان را بالا می زدیم و کاسه ی آب به دست، قالی خیسی که وسط حیاط بزرگ خانه مان پهن شده بود، را با خنده می شستیم و این دلخوشی های ساده ی زندگی را بسیار دوست داشتیم.

یاد باد روزگاران گذشته که خبر از فصل خانه تکانی و موسم بهار را با دیدن قالی های رنگ به رنگ آویزان بر پشت بام خانه ها می گرفتیم...

امروزه دیگر از حس و حال قدیم خبری نیست؛ دیگر آن حال و هوای دوست داشتنی رنگارنگ تمام شده است. حالا ما به صفحات نیازمندی روزنامه های سیاه و سفید اکتفا می کنیم و حتی دیگر از قالی های رنگارنگ بر پشت بام منازل هم خبری نیست! بلکه امروز صدای زمخت آیفون تصویری در خانه می پیچد و پشت در، مردی با یک وانت پر از قالی های خسته...

حالا زندگی روزمره ی ماشینی جای تمام خاطرات رنگارنگ کودکی را گرفته و تجربه ی زیبای کودکی به یکی از الزامات زندگی ماشینی امروزی تبدیل شده است؛ قالیشویی های صنعتی. قالیشویی هایی که از اوایل اسفند ماه تا فرارسیدن موسم بهار و سال جدید، مسیول شست شوی های قالی های خانه های امروزی هستند!

شاید این سوال ها و نگرانی های حاصل، برای شما نیز پیش آمده باشد؛ کدام قالیشویی برای شستن فرش ها و قالی هایمان مناسب و قابل اعتماد است؟ فرش ها و قالی های گران قیمت مان را به کدام قالیشویی بسپاریم تا در عین تمیز شدن، خراب نشوند؟ برای شستن فرش ها و قالی های خانه مان چقدر باید هزینه کنیم؟ چقدر زمان برای شستن و آماده شدن فرش ها مورد نیاز است؟

در این مطلب برای شما عزیزان، راهنمایی را آماده کرده ایم تا بتواند پاسخگوی سوالات شما در این موضوع باشد.

شست و شوی فرش ها به روش سنتی مناسب است صنعتی؟

بهتر است در ابتدا به این نکته اشاره کنیم که شست و شوی زیاد فرش، به خصوص فرش های قدیمی و فرش هایی که توسط انگشتان هنرمندانه ی اساتیدی بزرگ بافته شده است و در دل تار و پود آن ها، خاطره های بسیار وجود دارد؛ به هیچ عنوان کاری عاقلانه نیست و می توان با بهره گیری از روش های دیگر به تمیز کردن این فرش ها اقدام نمود. شما با اقداماتی ساده می توانید پاکیزگی نسبی را به این فرش ها باز گردانید؛ می توانید با جارو برقی گرد و غبار و خاک را از دل تار و پود این فرش های با ارزش بگیرید و سپس با بهره گیری و استفاده از شامپو های مخصوص و مناسب برای فرش، پاکیزگی و درخشندگی را به فرش های منزل خود بازگردانید.

اما زمان هایی نیز وجود دارد که به جز قالیشویی انتخاب دیگری وجود ندارد و بایستی فرش هایتان را برای تمیز شدن به دست شرکت های قالیشویی بسپارید! این زمان ها عمدتا هنگامی هستند که یا فضای کار مناسبی در اختیار نداریم و یا وقت کافی برای انجام این کار نداریم. اما چنانچه شما دارای فضای مناسب و نیز امکانات لازم برای انجام این کار می باشید؛ می توانید با استفاده از مواد شوینده ی مناسب و آشنایی با نحوه ی درست و صحیح آب گیری فرش ها، آستین بالا زده و خاطرات کودکی خود را زنده نمایید! اما در غیر در این صورت می توانید از خدمات قالیشویی های مجاز در سطح شهر که نحوه و سطح کار آن ها توسط اتحادیه ی صنف قالیشویان شهر تایید شده است و دارای مجوز های لازم برای انجام این خدمات هستند، استفاده نمایید.

شست و شوی فرش و موکت در قالیشویی ها، چقدر هزینه دارد؟

در رابطه ی با این کار، مرجعی رسمی به نام اتحادیه ی صنف قالیشویان در هر شهر وجود دارد که این اتحادیه در طول سال، هر شش ماه یک بار، قیمتی مصوب و رسمی را برای شست و شوی فرش و قالی و موکت به قالیشویان اعلام می کند و تمامی قالیشویان موظف به رعایت و اعمال این قیمت ها می باشند. همان طور که می دانید شست و شوی فرش، قالی و موکت در قالیشویی ها براساس متر مربع محاسبه می شود.

لازم به ذکر است که در این میان، موردی نیز به نام قیمت توافقی وجود دارد؛ شاید شما نیز از این موضوع اطلاع داشته باشید که قیمت های درج شده در آگهی های منتشر شده با صورتحساب و قیمت واقعی پرداخت شده ی نهایی تفاوت دارد.

به طور کلی می توان گفت هزینه ی شست و شوی فرش، قالی و موکت براساس متر مربع از سوی اتحادیه قالیشویان مشخص و تعیین شده است؛ اما در برخی موارد، هزینه ی نهایی به صورت توافقی می باشد بدین ترتیب که طرفین پس از صحبت با یکدیگر، در قیمتی مشخص به توافق می رسند؛ لازم به ذکر است که قیمت به دست آمده به دستور العمل یا مصوبه ی خاصی بستگی ندارد. مواردی همچون شست و شوی تابلو فرش یا فرش های قدیمی و نفیس و یا در صورتی که شست شوی فرش شما نیازمند خدماتی خاص و اضافی باشد... توصیه می شود حتما در نحوه ی توافق، دقت لازم و کافی را داشته و سندی از توافق خود در اختیار داشته باشید.

قالیشویی های مجاز و غیر مجاز!

به شما توصیه می کنیم وقتی به آگهی های چاپ شده ی قالیشویان در نیازمندی های روزنامه ها نگاه می کنید و یا با مشورت با دوستان و آشنایان خود، یکی از قالیشویی های شهر خود را انتخاب می کنید، بهتر است قبل از دادن آدرس به قالیشویی و تحویل فرش های خود به آن ها، کمی حوصله به خرج داده و اتحادیه قالیشویی شهر محل اقامت خود تلفن کرده و یا به وب سایت اینترنتی آن اتحادیه مراجعه نمایید. چنانچه نام قالیشویی انتخابی توسط شما، در بین لیست اسامی قالیشویان مورد تایید و مجاز آن اتحادیه وجود داشت، می توان گفت 50 درصد کار انجام شده است و باقی موارد به دقت انتخاب شما بستگی دارد. اما چنانچه نام آن قالیشویی را در فهرست اسامی اتحادیه ندیدید! آن قالیشویی را برای شست و شوی فرش های خود بیخیال شده و دوباره به جست و جو بپردازید تا گزینه ی مناسبی را بیابید.

اما این سوال پیش می آید که دلیل حساسیت بالای ما در انتخاب قالیشویی چیست؟ پاسخ این است که اگر فرش های ما نفیس و گران قیمت باشند! بایستی بدانیم که فرش های خود را به چه کسی می سپاریم و از عاقبت کار خود، نگران و دلواپس نباشیم.

صورتحساب فرش های خود را به دقت مطالعه کنید!

براساس یک سنت و رسم قدیمی در میان ما ایرانی ها، فرش دستباف جزو سرمایه های اصلی زندگی محسوب می شود؛ پس توصیه می شود قبل از تحویل دادن سرمایه های خود به دست قالیشویی مجاز انتخاب شده توسط شما، قرارداد یا فاکتور ارایه شده را به دقت مطالعه کرده و از سوال کردن درباره آن، اصلا خجالت نکشید؛ چنانچه قرارداد ارایه شده برای شما قانع کننده نبود می توانید با دفتر شرکت قالیشویی تماس بگیرید و حتی در نهایت می توانید از نظرات کارشناسان اتحادیه قالیشویان استفاده نمایید.

این نکته را فراموش ننماید که به هیچ وجه عجله نکنید و با اعتماد کامل و خونسردی تمام فرش هایتان را تحویل داده و تحویل بگیرید.

در قرارداد برخی از شرکت های قالیشویی، بندی وجود دارد که در آن نوشته شده است: هر گونه خسارت احتمالی بر عهده مشتری است.

زیرا معمولا فرش های دستباف و نفیس دارای ارزش مادی بالایی می باشند؛ بنابراین هرگز این بند از قرارداد را نپذیرید؛ توصیه می شود چون از خدمات قالیشویی های مجاز استفاده می کنید بنابراین قبل از امضای قراردادی با بند فوق، حتما در ابتدا با اتحادیه قالیشویان تماس گرفته و این موضوع را با کارشناسان آن مرکز در میان بگذارید و پس از دانستن نظر و تایید آن ها، اقدام به امضای قرارداد نمایید.

همچنین توصیه می شود قالیشویی ای را انتخاب نمایید که در ازای دریافت مبلغی اضافی، فرش های شما را بیمه نماید تا در صورت ایراد خسارت به فرش های شما، بیمه خسارت شما را بپردازد و دچار مشکلات بیشتری نشوید.

به یاد داشته باشید تمام اطلاعات درج شده در رسید قالیشویی را چک کرده و صحت اطلاعات را با کارت یا مشخصات قالیشویی مطابقت دهید؛ زیرا رسید قالیشویی تنها سند نزد شما خواهد بود. همچنین توصیه می شود به هیچ عنوان، رسید بدون مهر واحد قالیشویی یا امضا را قبول نکنید.

در آخرین مرحله، توصیه می شود حتما مشخصات کامل و شماره تماس مامور تحویل گیرنده ی فرش و همچنین شماره پلاک خودرو اش را در پشت برگه ی رسید یادداشت نمایید.

باید ها و نباید هایی درباره ی شست و شو و نگهداری از فرش و قالی

همانطور که شما نیز می دانید از قدیم الایام تا به امروز، فرش های دست بافت و ماشینی همراه ماندگار و همیشگی خانه و خانواده های ایرانی بوده و هست و خواهد بود؛ اما این سرمایه های زیبا، رنگارنگ و اصیل برای دوام و ماندگاری به نگهداری صحیح و مراقبت ایمن نیاز دارند تا گذر روزگار آن ها را از بین نبرد و نیازارد. شما می توانید با رعایت نکاتی ساده، زیبایی آن ها را همیشگی و طول عمرشان را ضمانت نمایید. با ما همراه باشید.

پاکیزگی فرش

در ابتدا توصیه می کنیم برای تمیز کردن فرش های منزل خود، از جاروی دستی استفاده ننمایید! زیرا نی های نوک تیز و نازک موجود در جاروی دستی با گذر زمان، الیاف فرش را دچار آسیب و فرسودگی می نماید. بهتر است بدانید استفاده از یک جارو برقی با دور تند، بهترین و مناسب ترین راه برای تمیز کردن و بیرون کشیدن گرد و غبار از میان پرزعای فرش است.

تاثیر تابش نور آفتاب

آن دسته از خانه هایی که به دلیل موقعیت شان، آفتاب گیر هستند گرچه شرایطی مفید و ایده آل را برای افراد و نیز محیط درونی خانه فراهم می آورند اما دارای بعضی مضرات نیز می باشند. برای نمونه چنانچه فرش خانه به صورت دائم در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار داشته باشد، این اتفاق بر روی رنگ فرش تاثیری منفی و مخرب خواهد داشت. توصیه می کنیم اگر در خانه ی خود، قالی دستبافت و با ارزش پهن کرده اید برای جلوگیری از تابش های مخرب آفتاب، برای پنجره های مقابل این فرش تان، از پرده های ضخیم و مناسب استفاده نمایید.

تاثیر سایش

چنانچه قالی خود را در زیر درب قرار داده اید، به این موضوع توجه داشته باشید که ساییدگی فرش تان را به همراه خواهد داشت! اگر مجبور هستید قسمتی از فرش یا قالی خود را به دلیل کم بودن فضا در خانه خود، در زیر درب قرار دهید درب را به صورتی تنظیم نمایید که به هنگام چرخش مکرر (باز و بسته شدن های پی در پی)، تماسی با فرش یا قالی شما نداشته باشد. همچنین علاوه بر رعایت نکته فوق، بهتر است فرش یا قالی خود را هر چند وقت یک بار جابه جا و سر و ته نمایید تا با این کار، تمامی قسمت های آن به یک اندازه پا بخورد! و تنها برخی از قسمت های فرش یا قالی پا نخورده و در معرض سایش قرار نگیرد.

حرکت و جابه جا شدن فرش

شاید در خاطرتان باشد در روزگاران نه چندان دور، خانواده ها کف خانه های خود را موکت می کردند و سپس فرش یا فرش های خود را بر روی آن ها می گستراندند؛ در این وضعیت دیگر خبری از حرکت کردن فرش یا سر خوردن آن نبود! اما امروزه کف خانه ها را با سرامیک، موزائیک و سنگ می پوشانند؛ به همین سبب فرش ها در اثر پا خوردن های متوالی حرکت کرده و جابه جا می شوند. شما می توانید برای جلوگیری از بروز این اتفاق، از شبکه های توری و نرم پی وی سی و یا آسترهای اسفنج مانند نیز استفاده نمایید. توصیه می کنیم ابعاد و اندازه های این آسترهای ویژه را کمی کوچک تر از ابعاد و اندازه های فرش یا فرش های خود انتخاب نمایید.

پاک کردن لکه ها

یکی از اتفاقاتی که ممکن است در هر خانه ای به دفعات زیاد وقوع افتد، لک شدن فرش یا قالی است! توجه داشته باشید هر زمانی که این اتفاق به وقوع پیوست، بایستی به سرعت برای پاک کردن و از بین بردن آن اقدام نمایید. توجه داشته باشید ماندن لکه بر روی فرش و کهنه شدن، تمیز کردن آن را دشوار و سخت خواهد کرد. در این قسمت تصمیم داریم برخی از انواع لکه ها و همچنین راه های از بین بردن آن ها برای شما همراهان عزیز بیان کنیم؛ با ما همراه باشید.

تمیز کردن لکه آدامس

چنانچه آدامسی بر روی فرش یا قالی شما افتاده و به آن چسبید باشد، در ابتدا آن را به کمک یک تکه یخ سفت کرده و سپس با استفاده از یک کاردک مناسب به آرامی از روی فرش یا قالی خود تراشیده و پاکیزه نمایید.

تمیز کرده لکه شمع

در رابطه با لکه پارافین شمع نیز همچون روش بالا (تمیز کردن لکه آدامس) عمل کرده و آن را از روی فرش یا قالی خود جدا نمایید.

تمیز کردن لکه جوهر معمولی

برای تمیز کردن لکه حاصل از جوهر معمولی، در ابتدا بر روی لکه، مقداری ماست ریخته و آن را بر روی قسمت جوهری به صورت کامل و یکنواخت پخش نمایید. توجه داشته باشید پس از اینکه ماست به خوبی با لکه ی جوهری مخلوط شد، با استفاده از یک قاشق مناسب آن را از روی فرش یا قالی جمع کنید. توصیه می کنیم این کار را چندین بار انجام داده تا جوهر معمولی به طور کامل جذب ماست شده و پاک شود.

تمیز کردن لکه نوشیدنی

شما می توانید لکه حاصل از آبمیوه، قهوه و شکلات، چای و شیر را به کمک آب نیمه گرم و همچنین صابون و یا با آب و شامپو تمیز و پاکیزه نمایید. توجه داشته باشید استفاده کردن از یک تکه اسفنج می تواند کار شما را آسان تر و سهل تر نماید.

تمیز کردن لکه مایعات شیرین

لکه ی حاصل از شربت، چای شیرین و همچنین دیگر نوشیدنی هایی که شیرین طعم هستند، چنانچه به سرعت از روی فرش یا قالی پاک نشوند می توانند سبب پوسیده شدن فرش یا قالی خانه ی شما گردند! اگر این قبیل مواد بر روی فرش یا قالی شما ریخت، بهتر است سریعا آن را پاک و پاکیزه نمایید.

تمیز کردن لکه روغن و چربی

برای از بین بردن و نیز زدودن لکه ی چربی، روغن و یا حتی واکس می توانید از محلول سرکه سفید و صابون استفاده نمایید! اما توجه داشته باشید چنانچه روغن بر روی فرش یا قالی شما ریخته شد، بایستی در ابتدا آن را با استفاده از یک قاشق جمع کرده و سپس یک تکه پارچه سفید رنگ را بر روی آن قسمت از فرش یا قالی که آلوده شده است، قرار دهید و بر روی آن لکه، اتوی نیمه گرم بکشید. با انجام این کار، روغن موجود در میان پرزهای فرش یا قالی، به پارچه سفید رنگ جذب می شود.

تمیز کردن لکه تخم مرغ

چنانچه تخم مرغ خام بر روی فرش یا قالی شما ریخته شد، می توانید آن را با استفاده از محلول مناسب آب نیمه گرم، صابون، نمک و سرکه ی سفید پاک و پاکیزه نمایید. بهتر است بدانید می توانید از این روش برای پاک کردن لکه ی خون نیز استفاده نمایید.

تمیز کردن لکه دوده

شما می توانید برای زدودن و از بین بردن لکه حاصل از دوده از روی فرش یا قالی های خود به ویژه موکت های تیره رنگ، بر روی آن قسمت هایی که به شدت تیره و دوده ای شده اند، نمک بپاشید! فراموش نکنید بایستی پس از گذشت زمانی در حدود یک ساعت و نیم، نمک ها را با استفاده از جاروبرقی جمع آوری نمایید.

تمیز کردن لکه ادویه

برای پاک کردن لکه ی ادویه، می توانید از محلول آب و آبلیمو استفاده نموده و سپس یک دستمال خشک با قابلیت جذب بالا را بر روی آن قسمت از فرش یا موکت بکشید.

تمیز کردن لکه کاکائو، بستنی و همچنین چسب

در ابتدا بسیار آرام و با دقت تمام، اطراف محل لکه را جمع کنید تا لکه به وجود آمده، بیشتر و بیشتر نشده و پخش نشود! سپس در یک فنجان آب، یک قاشق چای خوری مایع ظرف شویی را حل کرده و محلول حاصل را با استفاده از یک دستمال تمیز و نرم و یا مقداری پنبه بر روی محل مورد نظر بمالید؛ بهتر است بدون اینکه محل لکه مالیده شود، به آرامی آن را تمیز نمایید.

موضوع شست و شوی فرش و قالی و قالیشویی

از قدیم الایام فصل تابستان که به روزهای پایانی خود نزدیک می شود، معمولی بسیاری از خانوم های خانه دار ایرانی تصمیم می گیرند تا فرش های خود را بشویند و پاکیزه نمایند. البته چنانچه شما تصمیم به شست و شوی فرش و قالی های خود دارید، توصیه می کنیم آن ها را به شرکت های معتبر و خوش نام و نشان قالیشویی بسپارید. به این دلیل که این شرکت های قالیشویی معتبر در ابتدا گرد و خاک موجود در میان پرزهای فرش را زدوده و سپس فرآیند شست و شو را به انجام می رسانند. توجه داشته باشید چنانچه شما تصمیم دارید فرش و قالی های خود را در خانه بشویید امکان زدودن گرد و خاک ها را نخواهید داشت، به همین سبب گرد و غبار در بین پرزهای فرش یا قالی شما باقی خواهد ماند. تمیز کردن فرش یا قالی ها در خانه با استفاده از شامپوهای استاندارد مخصوص فرش نیز ممکن است.

خشک کردن فرش و قالی در خارج از قالیشویی

آن دسته از فرش و قالی ها که در خانه و توسط افراد خانواده شسته می شوند، بایستی در شرایط خاص و مناسبی خشک شوند تا آسیب و زیان کمتری به آن ها وارد شود. در این قسمت برای شما همراهان عزیز، توصیه هایی مهم را در این زمینه آماده کرده ایم که می تواند راهنمای مناسبی برای شما باشد: چنانچه شست و شوی فرش ها و قالی ها یکی از برنامه های فصلی و پر تکرار شما است، توصیه می کنیم داربست های مخصوص چهار پایه ای شکلی را تهیه نمایید تا با استفاده از آن ها بتوانید فرش های خود را بر روی پشت بام خانه و یا در حیاط در مقابل نور مناسب و ملایم آفتاب پهن نمایید. با انجام این کار، هوا به صورت ایده آل و کامل در اطراف فرش شسته شده ی شما جریان پیدا می کند و در این حالت به خوبی خشک خواهد شد. توصیه می کنیم به هیچ وجه فرش ها و قالی های شسته شده ی خود را آویزان ننمایید! همچنین بهتر است بدانید چنانچه فرش های خود را در زیر نور سوزنده و تند آفتاب پهن نمایید، آسیب هایی جدی به الیاف و بافت فرش های شما وارد خواهد شد که حتی ممکن است جبران ناپذیر باشد. برای خشک کردن فرش ها و قالی های شسته شده ی خود، به هیچ وجه از حرارت مستقیم و شدید وسایل و تجهیزات حرارتی همچون شومینه، بخاری و همچنین رادیاتور استفاده ننمایید زیرا صدماتی جدی و اساسی به آن ها وارد می نمایند. چنانچه تنها بخشی از فرش یا قالی شما خیس شده باشد، بهتر است برای خشک کردن آن از یک حوله، یا پارچه پنبه ای و یا یک اسفنج استفاده نمایید؛ بدین صورت که در ابتدا آب را جمع کرده و سپس قسمت خیس شده و مرطوب فرش را در مقابل تابش ملایم و مناسب آفتاب قرار دهید. شما حتی می توانید با استفاده از یک وسیله ی حرارتی مناسب و ملایم همچون سشوار دستی، فرش خود را از پشت و رو خشک نمایید. گرچه توصیه می شود قالی و فرش خود را به قالیشویی های معتبر بسپارید.

با تمیز کننده های خانگی، فرش ها و قالی های خانه خود را بشویید!

از سرکه و جوش شیرین استفاده نمایید:

شاید بهتر باشد بدانید کمتر چیزی وجود دارد که نتوان آن را با استفاده از سرکه و جوش شیرین تمیز کرد! خوشبختانه لکه های ایجاد شده بر روی فرش را نیز با این محلول پاک کرد. برای تمیز کردن لکه روی فرش یا قالی، تنها کافیست مقداری پودر جوش شیرین را بر روی لکه ریخته و سپس مقداری نیز سرکه ی سفید به ان اضافه نمایید. پس از این کار، یک دستمال با قدرت جذب بالا را بر روی آن قسمت از فرش کشیده تا سرکه را به طور کامل به خود جذب نماید و سپس اجازه دهید تا فرش به طور کامل خشک شود. با استفاده از جاروبرقی، جوش شیرین باقی مانده بر روی فرش را نیز جمع کنید. توصیه می کنیم برای پاک کردن لکه های بزرگ تر، تنها از جوش شیرین استفاده نمایید؛ بدین صورت که آن را بر روی فرش پاشیده و حداقل پس از گذشت چیزی در حدود سی دقیقه، آن را با استفاده از جاروبرقی جمع کنید.

برای تمیز کردن فرش، از نمک استفاده نمایید:

مخلوط نمک و سرکه از بین برنده ی لکه های تشکیل شده بر روی فرش است؛ این دو ماده یعنی نمک و سرکه را با هم مخلوط کرده و آن را به صورت خمیر درآورید، سپس بر روی لکه ریخته و بگذارید تا به صورت کامل جذب شود. پس از چند دقیقه، یک دستمال مرطوب را بر روی قسمت مورد نظر مالیده و بعد از خشک شدن، با جارو برقی آن را تمیز نمایید.

برای تمیز کردن فرش، از بخار استفاده نمایید:

چنانچه تصمیم دارید برای تمیز کردن فرش یا قالی خود از بخار آب استفاده نمایید، از دستگاه بخار شور بهره گیرید. در ابتدا بهتر است قبل از استفاده از دستگاه، کاتالوگ دستگاه را با دقت تمام و کامل بخوانید. چنانچه استفاده از مواد شیمیایی در دستگاه بلامانع باشد، توصیه می کنیم به جای آب از محلول سرکه و آب استفاده نمایید.

برای تمیز کردن فرش، از پراکسید هیدروژن استفاده نمایید:

در ابتدا لازم به ذکر است مخلوط پراکسید هیدروژن، پاک کننده ای فوق العاده قوی به ویژه برای لکه های خون و پروتئین است. شما می توانید با ریختن این ماده فوق العاده بر روی لکه ی به وجود آمده بر روی فرش یا قالی، شاهد از بین رفتن آن لکه باشید.

برای تمیز کردن فرش، از زمین شوی استفاده نمایید:

شما می توانید با استفاده از زمین شوی نیز لکه روی فرش یا قالی خود را پاک نمایید؛ بدین صورت که در ابتدا دو پیمانه جوش شیرین را با یک چهارم تکه های یک صابون یا پودر پوره مخلوط نمایید، سپس به ماده تشکیل شده ده الی بیست قطره اسانس با عطر دلخواه خود را بیافزایید (به طور معمول در این چنین شرایطی از عطر لیمو یا اسطوخودوس استفاده می نمایند). در مرحله ی بعد این مواد را به خوبی با هم مخلوط کرده و با استفاده از یک اسپری آن را بر روی فرش بپاشید. سپس به عنوان قدم بعدی، مقدار یک چهارم پیمانه آب گرم را با یک پیمانه سرکه سفید مخلوط نمایید؛ زمین شوی از جنس اسفنج را در داخل آن فرو کرده و آن را بر روی مواد از قبل ریخته شده بر روی لکه، بکشید. اجازه دهید فرش چیزی در حدود یک ساعت به همان صورت باقی مانده و خشک شود، سپس بر روی آن جاروبرقی بکشید.

برای تمیز کردن فرش، از پودر ذرت استفاده نمایید:

شاید باور این حرف برای شما کمی دشوار باشد؛ اما پودر ذرت نیز می تواند در تمیز کردن فرش یاری رسان شما باشد. اما روش کار بدین صورت است که یک پیمانه پودر ذرت را با یک پیمانه پوره و همچنین نیم پیمانه جوش شیرین مخلوط کرده و ماده حاصل را بر روی قسمت مورد نظر فرش میپاشیم. سپس با استفاده از یک پارچه ی مرطوب و یا زمین شوی اسفنجی، لکه را از روی فرش تمیز می کنیم. توجه داشته باشید پس از خشک شدن، با جاروبرقی روی فرش را تمیز می کنیم. بهتر است پس از تمیز کردن فرش یا موکت با استفاده از شامپو فرش مناسب، پس از خشک شدن کامل، جارو کنیم.

چگونه از شامپو فرش به صورت صحیح استفاده نماییم؟

به دلیل انواع گوناگون الیاف فرش و نیز روکش متفاوت مبلمان ها، بایستی شامپوی فرش و موکت با تمامی انواع الیاف سازگار و هماهنگ باشد و هیچگونه ضرری برای آن ها به همراه نداشته باشد؛ به همین سبب استفاده از کمترین میزان مواد شیمیایی در فرمولاسیون ساخت شامپوی فرش و موکت، بسیار مهم و دارای اهمیت است. از دیگر سو، جلوگیری از تداخل رنگ ها در یکدیگر و همچنین از بین رفتن نشاط و شادابی رنگ یک فرش و موکت از دیگر جنبه های مهم و مورد توجه در ساخت یک شوینده ی فرش و موکت استاندارد است. همچنین لازم است بدانید برای حفظ سلامت و زیبایی رنگ های یک فرش و نیز داشتن فرشی با پرز های نرم و ملایم، در کنار انتخاب یک محصول مناسب و ایده آل، طرز استفاده از آن شامپوی فرش و موکت انتخابی نیز بسیار مهم است. توجه داشته باشید بهترین روش و شیوه برای تمیز کردن فرش و موکت مورد نظر با استفاده از شامپوی فرش، انحلال مقدار مناسبی از آن شامپوی فرش در آب (انحلال بر طبق دستورالعمل) و همچنین تمیز کردن سطح مورد نظر با استفاده از اسفنج آغشته به محلول شوینده ی حاصل است. سپس در مرحله ی بعدی، بایستی با استفاده از یک دستمال نم دار از جنس کتان، سطح فرش یا موکت را از محلول شوینده نیز کثیفی های حل شده در آن پاک و پاکیزه نمایید؛ بهتر است هر از چندگاه، دستمال مورد استفاده خود را با یک دستمال تازه و تمیز تعویض نمایید. همچنین فراموش نکنید بایستی فرش یا موکت مورد نظر را پس از خشک شدن، جارو نمایید. از راه رفتن و یا نشستن بر روی فرش و موکت، پیش از خشک شدن آن به صورت کامل خودداری نمایید؛ زیرا در غیر این صورت، احتمال بروز لکه جدید وجود دارد و دور از انتظار نیست.

روش های درست برای پاک کردن انواع لکه از روی فرش یا موکت

تمیز کردن لکه های تازه:

در ابتدا به این نکته توجه داشته باشید که پیش از تمیز کردن لکه ی روی فرش یا قالی، ابتدا فرش را خوب جارو زده تا گرد و غبار آن به طور کامل از میان تار و پود گرفته شود. سپس با استفاده از کمی ماست، لکه تازه به وجود آمده را پاک و پاکیزه نمایید به ویژه لکه های نسکافه و چای را. برای این کار، مقداری ماست را بر روی سطح لکه ی ایجاد شده، ریخته و پس از چند دقیقه، آن را با استفاده از یک قاشق جمع کنید. بهتر است در صورت لزوم چندین بار این کار را تکرار نمایید؛ سپس با استفاده از یک دستمال تمیز و مناسب، محل مورد نظر را به خوبی خشک نمایید تا اثری از لکه باقی نماند.

تمیز کردن لبه ها و گوشه های فرش یا قالی:

در ابتدا گرد و خاک نشسته بر لبه ها و کناره های فرش را با استفاده از یک برس دستی تمیز کرده و سپس به آرامی جاروبرقی بکشید. توجه داشته باشید شما می توانید برای تمیز کردن و پاک کردن این قسمت از فرش یا قالی، از مخلوط پودر ماشین لباس شویی و نیز آب همراه با یک فرچه ی نرم استفاده نمایید؛ سپس با استفاده از یک دستمال نرم و با قدرت جذب بالا، این قسمت را خشک نمایید. بهتر است به هنگام پهن کردن فرش یا قالی، در زیر آن یک دستمال سفید یا کاغذ بگذارید تا بدین صورت رطوبت فرش به طور کامل گرفته شود.

تمیز کردن با استفاده از مایع تمیز کننده ی فرش:

شاید خودتان نیز بدانید که شامپوی فرش و صابون فرش با خاصیت کم قلیایی، می تواند شوینده ی خوب و مناسبی برای فرش و قالی باشد. چنانچه در شرایطی قرار دارید که دسترسی به آن ها برایتان ممکن نیست، در یک لیتر آب، یک قاشق چای خوری نمک را حل کنید و سپس آن را به خوبی بهم بزنید تا کف کند! سپس کف حاصل شده را با استفاده از یک تکه تور (توری که به میزان زیادی آب به خود جذب نمی کند!) بر روی سطح فرش و محل لکه بمالید و در انتها آن را با یک دستمال حوله ای خشک نمایید.

از بین بردن جای قرار گیری وسایل و لوازم سنگین:

شاید در خانه ی شما نیز این اتفاق پیش آمده باشد که به طور معمول وسایل سنگین وزن همچون پایه ی مبل بر روی فرش جا می گذارند؛ اما برای برطرف کردن این مشکل چه اقدامی می توان انجام داد؟ یک تکه یخ را روی محل مورد نظر قرار داده و سپس دستمال تمیز و خشکی را بر روی آن قرار دهید تا بدین طریق رطوبت آن گرفته شود و در نهایت پرزهای فرش یا قالی به حالت اول خود بازگردند.

چگونه می توان یک لکه بر روی فرش یا قالی را بسیار سریع پاک کرد؟

به این نکته توجه داشته باشید که اگر یک لکه بیش از یک یا دو روز بر روی فرش یا قالی باقی بماند، ثابت شده و پاک کردن آن همراه با مشکل خواهد بود! پس توصیه می کنیم در صورت ایجاد هرگونه لکه، آن را سریعا و با استفاده از مواد مناسب پیشنهادی پاک نمایید.

چگونه می توان رنگ یک فرش یا قالی را شفاف نمود؟

برای این کار، در ابتدا بر روی فرش مقداری نمک و تفاله ی چای پاشیده و سپس با استفاده از جاروبرقی آن را جارو نمایید تا بدین صورت رنگ فرش یا قالی شما، شفاف تر شود.

تمیز کردن لکه شمع از روی فرش، قالی، موکت و یا هر سطح دارای بافت:

برای این کار، در ابتدا با استفاده از یک جسم نوک تیز همچون چاقو و یا حتی در شرایط اضطراری ناخن، پارافین سخت شده بر روی فرش یا قالی را برداشته و سپس یک دستمال حوله ای بزرگ و یا یک کاغذ روغنی را تا کرده و بر روی لکه ی حاصل از پارافین شمع بیندازید. در این مرحله، اتو را در یک درجه ی گرم و مناسب تنظیم نموده و آن را بر روی سطح کاغذ یا حوله چندین بار حرکت دهید. در این حین، حرارت تولید شده توسط اتوی گرم می تواند پارافین های موجود در میان بافت ها و پرزهای فرش را آب کرده و آن ها را جذب کاغذ نماید.

چگونه می توان لکه های قدیمی را از روی فرش یا قالی پاک کرد؟

شما می توانید برای از بین بردن و پاک کردن لکه های قدیمی روی فرش یا قالی (که ممکن است به هنگام لک شدن، متوجه آن ها نشده و بعدها با خبر شده اید!) مقداری کف حاصل از خمیر ریش را بر روی محل مورد نظر ریخته و سپس آن قسمت را با استفاده از پارچه ی مرطوب شده مناسب مالیده و سپس آن را با یک دستمال خشک، تمیز و پاکیزه نمایید. در مرحله ی بعد، محل لک شده را با استفاده از پارچه تمیزی پوشانده و سپس یک جسم سنگین برای نمونه یک کتاب، را بر روی آن قرار دهید. توجه داشته باشید هر موقع پارچه مرطوب شد، آن را عوض نمایید تا پس از گذشت مدتی نه چندان طولانی، رطوبت روی فرش از بین رود.

چگونه می توان لکه های رنگی را از روی فرش و قالی تمیز کرد؟

چنانچه بر روی فرش یا قالی شما، لکه حاصل از چای، قهوه و یا دیگر مواد رنگی همچون آب انگور ایجاد شود، بایستی در ابتدا برای جلوگیری از نفوذ بیشتر این ماده در لا به لای الیاف، رطوبت ماده ی ریخته شده را با استفاده از یک دستمال کاغذی یا حوله کاغذی تمیز گرفته و سپس مقداری سودا یا آب معدنی را روی آن قسمت بریزید. در مرحله ی بعدی، پس از گذشت چند دقیقه محل مورد نظر را با استفاده از یک دستمال تمیز، پاک کرده و این کار را آن قدر تکرار نمایید تا دیگر هیچ اثری از آن لکه بر روی فرش یا قالی شما باقی نماند.

چگونه می توان لکه های ناشی از مواد چرب را از روی فرش و قالی تمیز کرد؟

برای از بین بردن و رفع لکه مواد چرب همچون لکه ناشی از مداد شمعی و یا حتی موادی دیگر مثل قیر، بایستی در ابتدا مقداری از یک حلال غیر چرب که زود خشک نمی شود را بر روی مقداری پنبه ریخته و سپس آن را بر روی لکه ی مورد نظر قرار دهید. با این کار، مقداری از ماده چرب به پنبه جذب شده و به نوعی می توان گفت حلال آن می باشد! توصیه می کنیم این کار را به دفعات زیاد تکرار نمایید تا سرانجام تمامی لکه چرب از بین برود؛ سپس بهتر است محل مورد نظر را با استفاده از یک پارچه تمیز و مرطوب، پاک کنید.

مهمترین نکات به هنگام شست و شوی فرش و قالی

همواره در ایام سال نو و نوروز، خانواده ها تصمیم می گیرند تا فرش های خانه خود را در حیاط خانه و با دست بشویند گرچه بهتر است این کار را به قالیشویی بسپارند؛ اما انجام این کار، مستلزم رعایت نکات بسیار مهمی است. در این قسمت، بخشی از این نکات را بیان می کنیم؛ با ما همراه باشید. به هنگام شست و شوی فرش یا قالی با دست و بر روی زمین، استفاده از زمین دارای کف سخت، موزاییک یا سیمانی و یا زمین شیب دار بهتر و ایده آل تر است. در رابطه با جریان آب به هنگام شست و شوی فرش یا قالی، بهتر است جریان آب با حرارت معمولی و نیز به صورت دوش باشد. فراموش نکنید از آب گرم به هیچ عنوان در شست و شوی فرش ماشینی و یا دست بافت استفاده نمی شود. ( قالیشویی ها نیز این نکات را رعایت می نمایند) به این نکته توجه داشته باشید که فرش های ماشینی پس از شست و شو، از میزان نرمی و لطافت آن ها کاسته می شود و این اتفاق دلیلی ندارد جز وجود مواد پلاستیکی در تار و پود و گره های آن ها. در رابطه با موضوع فرش های دست بافت نیز این اتفاق سبب می شود تا آن ها رنگ پس بدهند؛ اما تنها مشکل به اینجا ختم نمی شود! آب گرم مورد استفاده، رنگ پس داده شده را در قسمت های با رنگ روشن فرش تثبیت می نماید؛ که رنگ برداری و ترمیم این اتفاق نیز بسیار سخت و نیز با هزینه کلان است. آن دسته از فرش هایی که چله ی آن ها از جنس ابریشم، پشم و یا حتی گره های ابریشمی است، پس از شست و شو، کیفیت آن ها کاسته می شود. در شست و شوی فرش و قالی، به هیچ عنوان از مواد دارای خواص قلیایی استفاده ننمایید. بهتر است در این شرایط، از مواد و شوینده های خنثی استفاده نمایید. ( مواد و شوینده هایی همچون پودر دستی که بایستی پیش از استفاده در آب حل شود! همچنین استفاده از مایع ظرفشویی، شامپوی فرش و یا حتی پودر صابون فرش حل شده در آب می تواند برای فرش های با لکه ی چربی مفید و موثر باشد) فرش دستبافت را به هیچ وجه از قبل خیس ننمایید؛ به ویژه آن دسته از فرش ها که رنگ پس می دهند. زیرا در این شرایط، قسمت های روشن نیز رنگی می شوند و ترمیم این اتفاق نیز بسیار مشکل خواهد بود. توجه داشته باشید آن فرشی را که از خود رنگ پس می دهد، پس از انجام شست و شو با استفاده از آبگیری و نیز برس پلاستیکی، به هیچ وجه لوله نکنید و همچنین به هیچ وجه داخل فرش لوله شده را آب نگیرید. فرش شسته شده را بایستی به صورت کامل آبگیری کرده و در ابتدا با استفاده از یک پارو و سپس با دستمال نخی تمیز و یک حوله، آب میان پرزهای آن را به صورت کامل بگیرید و به مدت زمان یک ساعت، آن را به همان حالت بر روی زمین باقی گذارید تا قسمت هایی از فرش که رنگ پس می دهند با دیگر قسمت های آن، تداخلی نداشته باشند. چنانچه فرش یا قالی شما به مدت یک ساعت بر روی زمین و به صورت پهن شده باشد، مابقی رطوبت خود را نیز از دست خواهد داد و آن هنگام برای پهن کردن، آماده است. توصیه می کنیم فرش یا قالی نیمه مرطوب خود را از قسمت پشت در معرض جریان هوا و همچنین در سایه (یعنی در مقابل تابش غیر مستقیم آفتاب) آویزان نمایید. برای آن دسته از فرش های دستبافت و همچنین ماشینی نیز که رنگ پس نمی دهند، روش شست و شو به همین ترتیب است. چنانچه به هنگام پهن کردن فرش یا قالی، دوباره بر روی آن آب بگیرید، ریشه های فرش بی شک زرد رنگ خواهد شد. پس از خشک شدن کامل فرش، آن را با استفاده از یک برس سر و یا جاروی چوبی به جهت خواب فرش، برس یا جارو بزنید تا با این کار، تمام طرح و نقش فرش در سر جای خود قرار گیرد و فرش شما نیز با این کار شکیل تر، زیباتر و همچنین تمیز تر دیده شود. توجه داشته باشید چون جاروبرقی به صورت رفت و برگشت بر روی فرش یا قالی کشیده می شود، پس خواب فرش را به هم زده و در این حالت، از زیبایی آن نیز کاسته می شود. قالیشویی های معتبر به نکات شستشوی فرش واقف هستند و کاری با کیفیت ارائه می دهند.

اصول مهم شست و شوی فرش یا قالی در خانه!

به این موضوع توجه داشته باشید که نظافت و شست و شوی فرش دارای اهمیت ویژه و خاصی است و رعایت برخی قواعد و اصول مهم در این زمینه می تواند دلیلی باشد برای اینکه فرش یا قالی ما، کیفیت اولیه خود را از دست نداده و تا جای ممکن، خصوصیات زیبای ظاهری و نیز ساختمانی خود را حفظ نماید. همچنین بهتر است بدانید به طور معمول شست و شوی یک فرش، یک بار پس از پرداخت و بار دیگر نیز پس از گذشت چند سال اتفاق تکرار خواهد شد.

مرحله ی غبارگیری فرش:

در این مرحله، دو موضوع برای ما مهم و قابل توجه است؛ به عنوان موضوع نخست می توان ارتقای کیفیت را بیان نمود و همچنین به عنوان موضوع دوم، زدودن و از بین بردن آلودگی ها و نیز کثافت هایی که در طول سالیان طولانی بر روی فرش یا قالی نشسته است، می باشد. توجه داشته باشید مرحله ی غبارگیری پیش از شست و شوی فرش، به دو روش یا شیوه انجام می شود:

1. روش غبارگیری معمولی: در روش غبارگیری معمولی، در ابتدا فرش یا قالی را تکانده و سپس با استفاده از چوب بر پشت فرش یا قالی می کوبند تا بدین طریق گرد و خاک نشسته بر روی فرش از آن خارج شود. در قدم بعدی، با یک جاروی زبر (برای نمونه می توان همان جاروهای زبر قدیمی که در اکثر خانه ها وجود دارد را در نظر بگیرید) اما به این نکته توجه داشته باشید که این کار سبب گسیختگی و جدا شدن تار و پود فرش یا قالی می شود و باعث آسیب دیدن و لطمه خوردن فرش شود. یکی از کارهای نادرستی که برخی از افراد مرتکب می شوند این است که فرش را در مرحله غبارگیری و جهت تمیز کردن بر روی زمین می کوبند! به هیچ وجه این کار را انجام ندهید.
2. روش غبارگیری مکانیکی: روش غبارگیری مکانیکی در کارخانجات قالیشویی و همچنین بسته به کیفیت آن ها، انجام می شود؛ لازم است بدانید انجام این کار در خانه، ممکن و مقدور نیست. این موضوع را فراموش نکنید که فرش ها و قالی هایی که دارای گرد و غبار هستند، پیش از شست و شو و قالیشویی بایستی حتما غبارگیری شوند؛ زیرا به هنگام شست شو، گرد و غبار باقی مانده در ته گره (منظور از گره یعنی محل تماس گره فرش با تار و پود)، به خوبی تمیز نشده و این اتفاق، سبب پوسیدگی فرش می شود (به طور واضح تر می توان گفت، تبدیل به گل شده و در مغز و جان فرش باقی می ماند). امروزه در زندگی شهری معمولا از جاروبرقی برای تمیز کردن فرش استفاده می شود، به همین دلیل گرد و غبار چشمگیری در درون فرش باقی نمی ماند نیازی به انجام غبارگیری فرش احساس نمی شود؛ البته بایستی به این نکته توجه داشت که فرش یا قالی رنگ پس ندهد!

فرش های از نوع دستبافت چون دارای کیفیت متفاوتی می باشند، به همین دلیل ممکن است بعضی از این دسته فرش ها، رنگ پس بدهند. توصیه می کنیم برای اینکه بدانید آیا فرش شما رنگ پس می دهد یا نه! این کار را انجام دهید. یک دستمال سفید رنگ تمیز را در ابتدا با آب نیمه گرم خیس کرده و به قسمت هایی از پرز فرش یا قالی مورد نظرتان بکشید یا حتی می توانید پرز فرش را برای زمانی کوتاه (چندین ثانیه) درون دستمال نگه دارید. چنانچه با این کار دستمال رنگی شد، پس فرش مورد نظر شما رنگ پس می دهد و بایستی به هنگام شست و شوی آن برخی نکات را مورد توجه داشته باشید. (این موضوع را فراموش نکنید که بیشتر رنگ های تیره، رنگ پس می دهند؛ رنگ هایی همچون سبزهای تیره، مشکی، سرمه ای، لاکی و همچنین رنگ آبی)

نحوه استفاده از شامپو فرش

به عنوان اولین و مهمترین نکته، توجه داشته باشید برای شامپو کردن فرش نیازی به زور بازو وجود ندارد! همراه ما باشید تا با برخی از مهمترین نکات و بایدهای استفاده از شامپوی فرش آشنا شوید:

1. ابتدا پیش از شامپو زدن فرش یا قالی، حتما روی فرش را جارو زده و گرد و غبار آن را پاک نمایید.
2. سپس دو فنجان شامپوی فرش را در یک لیتر آب ریخته و آن را به خوبی بهم بزنید تا خوب و کامل کف کند (این کار را هر بار تکرار نمایید)
3. کف حاصل از محلول بالا را با استفاده از یک اسفنج یا تور جمع کرده و بر روی فرش مورد نظر بمالید؛ دقت داشته باشید بایستی حرکت اسفنج بر روی فرش یا قالی به آرامی اتفاق افتد (زیرا فقط و فقط پرز فرش یا قالی شما کثیف و آلوده شده است)

توضیح مهم: توجه داشته باشید چنانچه به جای استفاده از کف شامپو، از آب آن استفاده کنید، فرش یا قالی شما علاوه بر اینکه تمیز نخواهد شد بلکه چسبنده و لوچ شده و حتی دیرتر نیز خشک خواهد شد. زیرا در این شرایط، رطوبت به ابتدای ریشه های فرش یا قالی نفوذ کرده و شاید همانطور که می دانید، ریشه های تار و پود فرش در محیط مرطوب می پوسند! پس اگر این اتفاق چندین بار تکرار شود، می تواند به مرور زمان فرش یا قالی شما را بپوساند. بهتر است بدانید کف شامپوی فرش می تواند کثیفی و آلودگی های روی پرزهای فرش را در خود حل نماید؛ همچنین این کف در مدتی حدود نیم ساعت و در مجاورت اکسیژن هوا ناپدید می شود اما به یاد داشته باشید نباید در این مدت، بر روی فرش راه بروید.

4. بهتر است کار خود را از قسمت بالای فرش آغاز نمایید تا بر روی قسمت هایی که کف شامپو مالیده اید، به هیچ وجه راه نروید.
5. پس از گذشت زمانی حدود نیم ساعت بهتر است یک دستمال با جنس زبر و یا تور پرده را بر روی فرش بمالید البته توصیه می کنیم این کار را در جهت خواب فرش انجام دهید! سپس با استفاده از یک جاروی چوبی یا جاروی زبر، فرش مورد نظر به جهت خواب آن جارو بزنید.
6. حالا بهتر است با استفاده از یک برس قدیمی و مناسب، فرش خود را شانه بزنید. این کار سبب می شود تا پرزهای فرش در سر جای خود قرار گرفته و در نهایت فرش یا قالی شما زیبا و نرم به نظر آید و دلیلی باشد برای لذت بردن شما.

ارت سنج

از سیستم ارت سنج یا ارت تستر چه می دانید و لزوم استفاده و بهره گیری از این سیستم چه می باشد؟

در ابتدا بهتر است بدانید دستگاه تست مقاومت زمین و یا همان ارت سنج و یا ارت تستر همچون دستگاه میگر برای اندازه گیری های میزان مقاومت طراحی شده است اما با این تفاوت که مقاومت زمین بسیار کمتر از میزان دیگر عایق های معمول و رایج می باشد. در حقیقیت باید بدانید رنج دستگاه میگر در بازه ی مگا اهم و تستر میزان مقاومت زمین نیز در حدود بازه ی اهم بیان می شود. توجه داشته باشید از دستگاه تست میزان مقاومت زمین یا ارت سنج به طور معمول برای اندازه گیری میزان مقاومت بین دو نقطه بر روی زمین که در حدود پنج الی ده اهم باشد، استفاده می شود. لازم به ذکر است این دسته از تجهیزات به طور معمول دارای سه عدد کانکشن می باشند که به کمک یک میله از جنس فلز، امکان اتصال به زمین فراهم شده است که به الکترودهای جریان، پتانسیل و نیز زمین شناخته شده می باشند.

توجه داشته باشید در سایت های کامپیوتری، یک زمین مناسب به دو دلیل عمده دارای اهمیت می باشد؛ این دو دلیل عمده عبارتند از:

الف- حفاظت از سیستم در برابر برخورد صاعقه و نیز اضافه ولتاژ ها

ب- هم پتانسیل بودن و هماهنگی بین تجهیزات نصب شده در سایت کامپیوتری و نیز کارکرد صحیح و مناسب آن ها به ویژه در رابطه با تجهیزات و امکانات دیجیتال و کامپیوتری جدید و همچنین مسئله انتقال دیتا و اطلاعات، این موضوع اهمیت بسیار بیشتری دارد تا بدین صورت از آسیب رسیدن به تجهیزات کامپیوتری، روند انتقال اطلاعات و نیز نیروی انسانی در آینده پیشگیری به عمل آمده و همچنین از عملکرد درست و مناسب تجهیزات و امکانات سیستم اطمینان کافی و لازم داشته باشیم. به همین دلیل استفاده از ارت سنج امری ضروری به نظر می رسد.

استفاده از سیستم ارت به چه دلیل مهم و اساسی است؟

به عنوان اولین و مهمترین نکته می توان گفت به سبب حفاظت از ایمنی افراد و نیروی انسانی و نیز دستگاه ها و تجهیزات. توجه داشته باشید اضافه ولتاژ های تولید شده در بدنه ی دستگاه می تواند باعث صدمه دیدن افراد و نیروی انسانی و نیز دستگاه ها و تجهیزات شود؛ همچنین دقت نمایید بایستی ولتاژهای با مقدار بسیار زیاد و نیز خطرناک را در جایی مطمئن و ایمن خنثی کنیم؛ به همین دلیل استفاده از سیستم ارت و همچنین حفاظت از تجهیزات و امکانات کامپیوتری بسیار ضروری و لازم است و برای این بررسی نیاز به تهیه دستگاه ارت سنج داریم. همچنین بهتر است بدانید امروزه با افزایش میزان استفاده از سیستم های کامپیوتری، دیجیتالی و نیز حساس، در مسئله ی بازنگری در فرآیند طراحی، نصب و همچنین نگهداری از سیستم های حفاظتی گراندینگ الزامی بسیار مهم دیده می شود.

به طور خلاصه و مفید می توان اهداف بکارگیری از سیستم های گراندینگ یا ارتینگ و دستگاه ارت سنج را اینگونه بیان کرد:

الف- حفاظت و مراقبت از ایمنی و جان نیروی انسانی

ب- حفاظت و مراقبت از ایمنی تجهیزات، امکانات و وسایل الکترونیکی و الکتریکی

ج- فراهم کردن شرایط مناسب و ایده آل برای کار

د- ایجاد امکان جلوگیری از ولتاژ های تماسی

ه- ایجاد امکان حذف ولتاژ های اضافی

و- ایجاد امکان حذف ولتاژ های ناخواسته و همچنین اثرات صاعقه ز- ایجاد اطمینان از قابلیت کار الکتریکی ایده آل

از روش های اجرای زمین حفاظتی یا همان اجرای ارت چه می دانید؟

در ابتدا لازم به بیان است برای اجرای سیستم حفاظتی یا همان سیستم ارت، دو روش کلی و اساسی وجود دارد که در زیر به بیان هر یک از آن ها، موارد استفاده از آن ها و همچنین تجهیزات و امکانات موردنیاز برای هر انجام هر روش و نیز نحوه اجرای آن ها و کاربرد ارت سنج یا ارت تستر می پردازیم.

روش اول

روش زمین عمقی در این روش که یک روش معمول می باشد از حفر چاه برای اجرای سیستم ارت استفاده می گردد.

روش دوم

روش زمین سطحی در روش دوم یعنی روش سطحی، سیستم ارت یا سیستم حفاظتی در سطح زمین (استفاده از این روش در مناطقی که امکان انجام حفاری های عمیق وجود ندارد، توصیه می شود) و یا به عبارتی در عمقی در حدود هشتاد سانتیمتر اجرا و اعمال می گردد.

بهتر است در کدامین شرایط از روش سطحی برای اجرای سیستم حفاظتی یا سیستم ارت استفاده نماییم؟

در پاسخ باید گفت در مکان هایی که

• امکان ایجاد حفاری و همچنین دارای فضای لازم و کافی برای انجام حفاری در اطراف سایت مورد نظر باشد.
• ارتفاع سایت مورد نظر از ارتفاع سطح دریا پایین تر بوده؛ همچون شهرهای شمالی و نیز جنوبی کشور.
• میزان بلندی و پستی موجود در محوطه سایت مورد نظر ما کم باشد.
• فاصله موجود میان سایت و نیز دکل زیاد و چشمگیر باشد.

با توجه به مزایای اجرای روش سطحی، اجرای روش ارت بر این روش ارجحیت و تقدم دارد.

اجرای سیستم ارت به روش عمقی

الف- تصمیم گیری پیرامون انتخاب محل مناسب برای حفر چاه ارت

توجه داشته باشید بایستی چاه ارت را در جاهایی که دارای سطح پایین تری می باشند و همچنین حتی الامکان احتمال دسترسی به رطوبت در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا حتی در مناطقی که بیشتر در معرض آب و رطوبت قرار دارند همچون باغچه ها، فضاهای سبز شهری و نیز زمین های چمن حفر و احداث نمود.

ب- بررسی و انتخاب عمق مناسب چاه ارت

با در نظر گرفتن میزان مقاومت مخصوص زمین، توصیه می شود عمق چاه ارت از حداقل 4 الی 8 متر آغاز و قطر آن نیز چیزی در حدود 80 سانتیمتر باشد. بهتر است بدانید در آن دسته از زمین ها که با توجه به نوع و جنس خاک آن ها، دارای میزان مقاومت مخصوص کمتری می باشند( سنجش با دستگاه ارت سنج یا همان ارت تستر)، عمق مورد نیاز برای حفر چاه ارت کمتر بوده (همچون خاک زمین های کشاورزی و همچنین رسی) و در مقابل، در آن دسته از زمین ها که دارای میزان مقاومت مخصوص بالاتری می باشند (همچون زمین های سنگلاخی و نیز شنی) بایستی چاه با عمق بیشتری حفر و احداث گردد. لازم است بدانید برای اندازه گیری میزان مقاومت مخصوص هر نوع خاک، از دستگاه های ویژه و خاصی بهره گرفته می شود. توجه داشته باشید در هنگام حفر چاه، چنانچه تا عمق حدود 4 متر به آب و رطوبت نرسیدیم و همچنین احتمال بدهیم که در عمقی بیشتر از 6 متر نیز به رطوبت نخواهیم رسید، نیازی به حفر چاه با عمق بیشتر از 6 متر نخواهیم داشت. به طور کلی می توان گفت در حفر چاه، عمق حدود 6 متر و نیز قطر حدود 80 سانتیمتر ایده آل بوده و همواره پیشنهاد می گردد.

ج- ایجاد اتصال بین سیم ارت و صفحه ی مسی

ایجاد اتصال بین سیم و نیز صفحه ی مسی، موضوع بسیار مهمی است و بایستی در هیچ شرایط و وضعیتی نباید این نوع اتصال را با بهره گیری از دوختن سیم به صفحه ی مسی، بست و یا روش های دیگر برقرار نمود! بلکه بایستی حتما سیم به صفحه ی مسی جوش داده شده و همچنین برای ایجاد استحکام بیشتر و مقاوم تر، بایستی سیم مورد نظر به صفحه ی مسی با استفاده از دو عدد بست (رجوع شود به ردیف 15 جدول مصالح و تجهیزات مورد نیاز)، بسته شده و محکم گردد. توصیه می شود برای ایجاد جوش در بین قطعات مسی و اتصال آن ها به یکدیگر، از جوش نقره و یا برنج استفاده نمایید و چنانچه به این قبیل جوش ها دسترسی ندارید، می توانید از جوش Caldwell استفاده نمایید.

د- حفر و احداث چاه ارت

با توجه و نیز در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی منطقه و سایت مورد نظر، بایستی چاهی با عمق مناسب و استاندارد و همچنین در مکان مناسب حفر و ایجاد گردد (با توجه لازم و کافی به راهنمای انتخاب محل مناسب برای حفر چاه ارت). سپس شیاری به عمق حدود 60 سانتیمتر از چاه مورد نظر تا پای دکل (مورد استفاده برای مسیر سیم چاه ارت حفر شده تا برق گیر نصب شده بر روی دکل) و همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر و ایجاد نمایید. توجه داشته باشید چنانچه مسیر دو سیم با یکدیگر مشترک باشند، بهتر است مسیر دو سیم مورد نظر از یکدیگر ایزوله گردند. همچنین فراموش نکنید مسیر سیم ها بایستی کوتاهترین مسیر ممکن بوده و سیم ارت و سیم برق گیر حتی الامکان بدون هیچگونه پیچ و خم و نیز مستقیم باشند؛ این سیم ها نبایستی دارای خم های تند و شدید بوده و حتی در صورت نیاز به ایجاد خم در آن ها، بهتر است خم زدن در سیم های با طول بیشتر از 50 سانتیمتر انجام گردد.

ه- پر کردن چاه ارت

پر کردن چاه ارت شامل چند مرحله می باشد که به تفکیک آن ها را توضیح می دهیم. در ابتدا محلول آب و نمک آن هم به مقداری در حدود 20 لیتر تهیه کرده و آن را در کف چاه حفر شده میریزیم به صورتی که تمام فضای کف چاه را دربر گیرد؛ سپس پس از گذشت حدود 24 ساعت مراحل و اقدامات زیر را انجام می دهیم: ته چاه ارت مورد نظر را به ارتفاع 20 سانتیمتر با استفاده از خاک نرم مناسب و یا خاک رس پر می نماییم. سپس به مقدار لازم و کافی بنتونیت را با آب مخلوط کرده (چیزی در حدود 450 کیلوگرم که معادل 15 کیسه ی 30 کیلوگرمی می باشد) و آن را به صورت دوغاب درآورده و مخلوط حاصل را در کف چاه مورد نظر به ارتفاع 20 سانتیمتر میریزیم. بهتر است بدانید هرچه مخلوط حاصل، به صورت غلیظ تر باشد کیفیت کار شما نیز بهتر و ایده آل تر خواهد بود. سپس صفحه مسی مورد نظر را به دو عدد سیم مسی با نمره 50 جوش می دهیم؛ توجه داشته باشید در بین این دو سیم، یکی به میله برق گیر موجود بر روی دکل و دیگری نیز به شینه موجود در داخل ساختمان خواهد رفت؛ پس بایستی طول سیم ها را متناسب با طول مسیر مورد نظر خود را انتخاب نمایید. سپس صفحه ی مسی را به صورت عمودی در مرکز چاه ارت حفر شده قرار می دهیم و اطراف این صفحه را با استفاده از دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه مسی پر می نماییم. سپس لوله پلیکای از قبل سوراخ شده را به صورت مورب و کج در مرکز چاه حفر شده و در بالای صفحه ی مسی قرار می دهیم؛ در داخل لوله مورد نظر، شن می ریزیم تا چیزی در حدود 50 سانتیمتر از انتهای لوله مورد نظر پر شود. استفاده از این لوله برای تامین رطوبت موردنیاز برای ته چاه ارت می باشد و همچنین در فصل های گرم سال، تزریق آب از این لوله بیشتر و بیشتر انجام می گیرد. بهتر است بدانید در آن دسته از موارد که چاه ارت در باغ و یا باغچه حفر می شود و یا انتهای چاه حفر شده به رطوبت رسیده باشد و یا در حالت کلی در آن دسته از مناطق که رطوبت ته چاه ارت از بالا و یا پایین چاه تامین می گردد نیازی به قرار دادن لوله ی پلیکا دیده نمی شود. پس از قرار دادن لوله ی پلیکا، بالای صفحه ی مسی را به ارتفاع 20 سانتیمتر با دوغاب آماده شده پر می نماییم. و در ادامه باقی مانده فضای چاه را تا ارتفاع 10 سانتیمتر مانده به انتهای چاه حفر شده با استفاده از خاک معمولی همراه با خاک سرند شده کشاورزی و نیز ماسه و خاک معمولی پر می کنیم و در نهایت 10 سانتیمتر از انتهای چاه حفر شده ی ارت را برای ایجاد شرایط لازم و کافی برای نفوذ آب باران و نیز آب های سطحی به داخل چاه، با استفاده از سنگ ریزه و نیز شن پر می نماییم. توجه داشته باشید نبایستی روی چاه را به ویژه در شرایطی که از لوله ی پلیکا استفاده نمی شود، با سیمان و یا آسفالت پر نمایید. لازم به ذکر است بهتر است داخل شیارهای حفر شده در داخل چاه را با استفاده از خاک سرند شده ی کشاورزی، یا خاک معمولی مخلوط با بنتونیت و یا خاک نرم معمولی پر کنید. برای تست مقاومت زمین همواره می بایست از دستگاه ارت سنج استفاده نمود و با فرضیات اقدام نکرد.

نحوه نصب میله برق گیر و نیز شینه

در ابتدا لازم به ذکر است بایستی شینه داخل ساختمان را توسط مقره هایی مناسب از دیوار ساختمان مورد نظر ایزوله نماییم. همچنین قطر و طول شینه به تعداد انشعابات موجود در داخل ساختمان بستگی دارد (دقت کنید تمامی تجهیزات و امکانات موجود در داخل ساختمان بایستی به طور موازی و همچنین جداگانه به این شینه اتصال داشته باشد). لازم به ذکر است در صورتی که دکل بر روی ساختمان قرار گرفته باشد، بایستی سیم میله برق گیر از داخل ساختمان عبور داده نشود! بلکه بایستی این سیم از فضای خارج از ساختمان کشیده شده و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان مورد نظر نیز تا محل شینه ورودی ساختمان بایستی عایق کاری گردد. همچنین بایستی در پای دکل با استفاده از یک بست استاندارد و مناسب، سیم میله برق گیر به یکی از پایه های دکل به صورت بسیار محکم متصل شده و تا انتهای دکل به میله برق گیر متصل شود. همچنین این نکته را نیز بدانید که بایستی مسیر میله برق گیر از دیگر کابل هایی که به سمت انتها می روند بایستی جدا باشد. در انتهای مقاله به بررسی سیستم ارت سنج می پردازیم.

انتخاب محل و نیز نصب هادی زمین

در ابتدا بهتر است بدانید هادی زمین آن قسمت از سیستم زمین می باشد که بخش الکترود زمین را به بخش ترمینال اصلی زمین متصل می نماید. لازم به ذکر است محل متصل شدن هادی زمین به الکترود زمین، به طور معمول جایی در زیرزمین و همچنین محل قرارگیری ترمینال زمین نیز بیشتر در داخل ساختمان مورد نظر و به صورت در دسترس می باشد. توجه داشته باشید نبایستی از آلومینیوم دارای پوشش مسی و یا آلومینیوم لخت در تماس با زمین، چه به عنوان هادی زمین و چه به عنوان الکترود استفاده نمود؛ همچنین در محیط های مرطوب نیز نبایستی از این دسته از مواد به عنوان هادی زمین استفاده نمود. لازم به ذکر است در موضوع انتخاب نوع هادی زمین و همچنین سطح مقطع آن، توجه به توانایی و قابلیت عبور حداکثر شدت جریان اتصال کوتاه به زمین آن هم در طول زمان های پیش بینی شده، دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد که بایستی همراه با آن تکیه گاه هایی دارای استقامت مناسب و کافی برای مقاومت در برابر بروز بزرگترین جریان های احتمالی اتصالی به زمین و یا حتی نشتی، انتخاب گردد. به صورت خلاصه می توان گفت سیستم هادی زمین بایستی از نظر خوردگی و همچنین از نظر مکانیکی، استقامت لازم و کافی را داشته باشد. همواره نیز به این نکته توجه داشته باشیم که استفاده از تجهیزات استاندارد اعم از ارت سنج و دیگر دستگاه ها می بایست مد نظر ما باشد.

بروز دمای بالا در اثر ایجاد جریان های نشتی

در مواردی که جریان نشتی به صورت دایمی وجود دارد، بررسی این نکته و اطمینان یافتن از آن لازم است که از نظر دمای مجاز برای عایق بندی و یا تکیه گاه ها، شرایط قابل قبول وجود داشته و برای آن دسته از هادی های لخت که در دسترس می باشند، دمای سیستم از 70 درجه ی سلسیوس فراتر نخواهد رفت. همچنین توجه به این نکته لازم و ضروری است که به هنگام انتخاب هادی مورد نظر برای عبور جریان اتصال کوتاه، دمای اولیه و ابتدایی هادی مورد نظر ممکن است در اثر عبور جریان های نشتی، مقداری بیشتر از مقادیر معمولی و استاندارد باشد، به حساب آورده شود.

بررسی استحکام هادی اتصال زمین

علاوه بر نیروهای مکانیکی که ممکن است سبب بروز پارگی هادی اتصال زمین شوند، عوامل دیگری نیز در این اتفاق می توانند تاثیرگذار باشند از جمله خوردگی الکتروشیمیایی (عبارت است از تشکی پیل به وسیله فلزات نا همگون در زمین) و همچنین خوردگی شیمیایی (عبارت است از اثر مواد شیمیایی موجود در خاک بر روی فلز هادی اتصال زمین) که جزو خطرات مهمی است که هادی اتصال زمین را تهدید می نماید. درباره خوردگی الکتروشیمیایی بایستی این را بدانید دو فلزی که بیش از دیگر فلزات، به هم اتصال داده می شوند، فولاد و مس است. لازم به ذکر است فلز مس ساده (بدون داشتن هرگونه روپوشی همچون قلع و...) نسبت به فلز فولاد ساده (بدون داشتن هیچگونه پوششی همچون پوشش گالوانیزاسیون) قطب مثبت تشکیل می دهد که این اتفاق سبب بروز خوردگی سریع در سیستم خواهد شد.

بررسی بست ها و اتصالات

بست های مورد استفاده برای اتصال الکترود به هادی زمین بایستی با هر دوی آن ها (یعنی الکترود و نیز هادی زمین) سازگاری داشته باشد تا بدین طریق تا جایی که ممکن است از بروز خوردگی گالوانیک جلوگیری نماید. لازم به ذکر است بایستی بست های مورد استفاده از نظر مکانیکی محکم بوده و همچنین جنس آن ها نیز دارای مقاومت لازم و کافی در برابر خوردگی ها باشد. همچنین توجه داشته باشید در رابطه با بست های پیچی، این بست ها بایستی در برابر نیروهای گشتاوری حداقل به مقدار 20 نیوتن متر، استقامت داشته باشد. لازم به ذکر است اتصال الکترود به هادی زمین و یا هر سازه ی زمین شده ی دیگری که از آن برای زمین کردن استفاده خواهد شد، بهتر است به کمک لحیم کاری و یا با بهره گیری از بست های غیر آهنی بزرگ انجام شود. توجه داشته باشید در مواردی که از غلاف فلزی و نیز زره کابل از جنس فلز استفاده می شود، غلاف و زره بایستی با استفاده از لحیم کاری به یکدیگر هم بندی شده و همچنین اتصال از نوع اصلی هادی حفاظتی به کابل مورد نظر با استفاده از روش لحیم کاری به زره انجام شود.

بررسی و پیش بینی نقطه ای برای جدا کردن با هدف اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین

پیش از ورود هادی اتصال زمین به ساختمان مورد نظر و یا هر سازه مورد نظر دیگری، بایستی نقطه ای مشخص پیش بینی شود تا بتوان در آنجا بصورت موقتی، هادی زمین را از دیگر تاسیسات و تجهیزات جدا کرده و همچنین بتوان اقدام به اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین کرد. لازم به ذکر است انجام این کار (یعنی اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین) آن هم به صورت دوره ای، جهت اطمینان خاطر از میزان کارایی صحیح الکترود لازم است. توجه داشته باشید شیوه عمل این کار این است که چاهکی قابل دسترس را پیش بینی نماییم! بدین صورت که با برداشتن دریچه چاهک مورد نظر، و جداسازی با باز کردن یک بست محکم و نیز ساده آن هم با ابزاری ویژه و مخصوص، امکان پذیر است. لازم به ذکر است دریچه بایستی به صورت مطمئن و ایمن قفل شود تا از دسترسی دیگر افراد (افراد غیر مسئول) در امان باشد. توجه داشته باشید در صورت عملی نبود این اتفاق، بایستی محل جداسازی در داخل و همچنین در نزدیکی محیط ساختمان باشد تا با بروز مزاحمت (به ویژه موضوع زیاد بودن طول سیم ها)، هیچگونه اخلال و مشکلی در اندازه گیری پیش نیاید. همواره از دستگاه های استاندار اعم از ارت سنج و غیره استفاده نمایید و از بکارگیری دستگاهی که به سلامت آن مطمئن نیستید خودداری نمایید.

بررسی و اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین و نیز میزان مقاومت مخصوص خاک

در ابتدا بایستی این موضوع را بیان نماییم روش هایی که برای اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین و همچنین میزان مقاومت ویژه خاک ارائه شده اند، در تمامی نقاط دنیا پایه و اساس این گونه اندازه گیری ها می باشد. همچنین انواع گوناگونی از دستگاه های مخصوص برای این کار ساخته شده اند که می توان گفت پایه و اساس کار تمامی آن ها، کم و بیش یکسان است! (در ادامه به توضیح این موضوع خواهیم پرداخت) توجه داشته باشید اگر چه انواع گوناگون لوازم اندازه گیری با یکدیگر تفاوت هایی دارد اما هدف ما در این بحث، تنها پیرامون اصول این اتفاق است. همچنین به این نکته نیز توجه داشته باشید که نقش جرم کلی زمین در این موضوع نیز مهم و هم منحصر به فرد است. در این بحث، دو نوع اندازه گیری بیان شده است؛ نخست، اندازه گیری میزان مقاومت ویژه ی خاک که پیش از شروع احداث الکترود و با هدف بررسی و تصمیم گیری درباره ی مشخصات آن انجام می گیرد و سپس اندازه گیری میزان مقاومت الکترود که پس از به اتمام رسیدن احداث الکترود ها انجام می شود. بهتر است بدانید این دو نوع اندازه گیری بسیار مهم بوده و چنانچه بدون اشتباه و ایرادی انجام شود، دقیقا همان چیزی است می تواند سلامت دستگاه های سیستم و صحت کار آن ها و نیز ایمنی نیروی انسانی را به مقدار بسیار زیادی تحت تاثیر داشته باشد. در حقیقت می توان گفت اندازه گیری میزان مقاومت زمین، به صورت آزمونی است که پس از مدت ها فکر و اندیشه و انجام اندازه گیری های اولیه و همچنین تصمیم گیری های مبتنی بر داده های اولیه و محلی و به علاوه تجربه های شخصی و نیز تجربه ی دیگر افراد، پس داده می شود. در ادامه به بررسی دستگاه ارت سنج می پردازیم.

از سیستم ارت سنج سه سیم چه می دانید؟

اندازه گیری میزان مقاومت زمین با استفاده از سیستم ارت سنج سه سیم با استفاده از دو میخ سالم کمکی، یکی از رایج ترین و نیز متداول ترین روش های اندازه گیری ارتینگ چاه می باشد. بهتر است بدانید در این روش، از یک الکترود استاندارد و نیز دو عدد میخ سالم کمکی بهره گرفته می شود؛ بدین صورت که آن ها در یک راستای مشخص و همچنین در فواصل معین و صحیح (چیزی در حدود فاصله ب 5 الی 10 متری از یکدیگر) قرار گرفته و سپس با استفاده از سیم های استاندارد رابط (یعنی کابل استاندارد ارت سنج) به سیستم متصل می گردند. بهتر است بدانید دستگاه ارت تستر یا همان ارت سنج، میزان افت پتانسیل اتفاق افتاده را در ناحیه بین میخ کمکی نزدیک به الکترود و نیز الکترود اندازه گرفته و سپس در ادامه، دستگاه ارت سنج با ایجاد یک جریان متناوب ثابت با دورترین میخ کمکی موجود، آن هم به صورت کاملا خودکار (با بهره گیری از قانون اهم یعنی V=IR) میزان مقاومت زمین را محاسبه می نماید و از جمله مهمترین کاربردهای دستگاه ارت سنج می باشد.

بررسی سیستم ارت سنج کلمپی

در ابتدا باید گفت مزیت و برتری روش اندازه گیری میزان مقاومت زمین با استفاده از سیستم ارت سنج کلمپی در مقایسه با دیگر روش های موجود، عدم نیاز به استفاده از تجهیزات و امکانات اضافه و همچنین میخ های کمکی و نیز سهولت و سادگی این روش در تست و همچنین اندازه گیری میزان مقاومت می باشد. در این روش، کلمپ سیستم ارت سنج را به دور سیم و یا حتی به دور میله منتهی شده به چاه ارت انداخته و سپس میزان ولتاژ ثابتی در کلمپ القا می شود. در این حال، میزان ولتاژ القا شده در کلمپ، سبب ایجاد جریان در سیم و یا میله منتهی به چاه ارت می شود که با ادامه این روند و در نهایت این اتفاق، سیستم با بهره گیری از میزان ولتاژ ثابت و همچنین جریان ایجاد شده در سیم، مقدار مقاومت زمین را به صورت خودکار اندازه گیری می نماید. لازم به ذکر است این روش و دستگاه ارت سنج برای اندازه گیری میزان ارتینگ در چاه های موازی و یا پارالل مورد استفاده قرار می گیرد.

بررسی روش ها و شیوه های گوناگون اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین

آیا می دانید مقدار مناسب و استاندارد برای مقاومت اتصال زمین چه مقدار است؟ آیا به دستگاه هایی همچون ارت سنج و ارت تستر نیاز داریم ؟ آیا می دانید برای اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین، چند روش و شیوه وجود دارد؟ آیا می دانید روش صحیح و درست برای اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین در هنگام وصل بودن به شبکه جریان برق، چیست و چگونه می باشد؟ آیا می دانید در آن دسته از مکان ها که امکان دسترسی به خاک برای نصب میله برای اندازه گیری وجود ندارد، چگونه و به چه شیوه می توان مقدار مقاومت اتصال زمین را اندازه گیری نمایید؟ همانطور که می دانید در حالت استاندارد و نیز ایده آل، میزان مقاومت زمین صفر است. اما آیا این عدد صفر را می توان به عنوان استانداری برای استفاده تمامی سازمان های جهانی به رسمیت شناخت؟

بررسی میزان عمق الکترود زمین

یکی از راه های بسیار مهم و تاثیرگذار برای کاهش میزان مقاومت، نصب الکترود زمین در عمق بیشتری از زمین است. شاید این موضوع را بدانید که مرغوبیت زمین به هیچ وجه قابل پیش بینی نخواهد بود! اما می توان با دو برابر کردن طول الکترود زمین، سطح مقاومت را تا میزان 40 درصد کاهش داد.

بررسی میزان قطر الکترود زمین

افزایش میزان قطر الکترود زمین، تاثیر بسیار کمی در کاهش میزان مقاومت دارد؛ برای نمونه در نظر بگیرید شما قطر الکترود زمین را دو برابر نمایید اما در مقابل فقط و فقط مقاومت زمین 10 درصد کاهش می یابد.

بررسی تعداد الکترودهای زمین

روش دیگری برای کاهش میزان مقاومت زمین، استفاده و بهره گیری از تعداد بیشتر و بیشتری الکترود زمین است. در این روش، تعدادی الکترود به زمین کوبیده خواهد شد (به صورتی که این الکترودها با یکدیگر به صورت موازی و متصل می باشند). لازم به ذکر است برای موثر بودن حضور الکترودهای اضافی، بایستی فاصله میان میله های اضافی سیستم، چیزی برابر با عمق الکترود های نصب شده در سایت باشد. بهتر است بدانید در صورت رعایت نکردن فاصله مناسب بین الکترودهای زمین، این الکترودها حوزه ی نفوذ یکدیگر را قطع نموده و در نتیجه میزان مقاومت زمین نیز افزایش خواهد یافت.

نحوه ی طراحی سیستم زمین

سیستم های اتصال زمین ساده و پایه از یک الکترود تک محور استاندارد به داخل زمین تشکیل یافته است. بهتر است بدانید استفاده و بهره گیری از یک الکترود زمین، متداول ترین و نیز رایج ترین صورت از اتصال زمین می باشد. همچنین انواع گوناگون طراحی سیستم زمین عبارت است از سیستم تک میله، سیستم میله های متعدد زمین، سیستم مش و صفحات زمین می باشد. بهتر است بدانید از این سیستم های متداول به طور معمول در پست های تولید و انتشار برق، سایت های برج برق و همچنین دفاتر مرکزی استفاده شده و نصب می گردند. لازم به ذکر است سیستم شبکه های مش، به طور چشمگیر و قابل توجهی میزان تماس با زمین سایت را افزایش داده و در نتیجه ی این اتفاق، میزان مقاومت کاهش پیدا می کند.

بررسی روش ها و شیوه های اندازه گیری اتصال زمین

همانطور که مشاهده می کنید در یک خط مستقیم، چهار میله قرار گرفته است؛ و فاصله ی میان میله های اندازه گیری چیزی در حدود سه برابر عمق میله می باشد. در این حالت، میزان مقاومت درونی زمین با استفاده از قانون اهم محاسبه می گردد. توجه داشته باشید با توجه به احتمال وجود مواد فلزی گوناگون در سفره های زیر زمینی، احتمال بروز خطا در اندازه گیری وجود دارد. توصیه می کنیم برای بدست آوردن میزان مقاومت دقیق، چندین بار فاصله و نیز عمق الکترود را جا به جا نموده و تغییر دهید تا احتمال تاثیر مواد فلزی سفره های زیر زمینی بر محاسبات شما، به صفر رسد. میزان مقاومت خاک یا Soil Resistance (استفاده و بهره گیری از چهار میله تست) میزان افت ولتاژ یا Fall of Potential (استفاده و بهره گیری از دو میله تست) بررسی و انجام آزمایش انتخابی یا Selective Measurement (استفاده و بهره گیری از یک کلمپ و همچنین دو میله تست) بررسی چگونگی اندازه گیری میزان مقاومت خاک یا Soil Resistance (استفاده و بهره گیری از چهار میله تست) همانطور که مشاهده می کنید در یک خط مستقیم، چهار میله قرار گرفته است؛ و فاصله ی میان میله های اندازه گیری چیزی در حدود سه برابر عمق میله می باشد. در این حالت، میزان مقاومت درونی زمین با استفاده از قانون اهم محاسبه می گردد. توجه داشته باشید با توجه به احتمال وجود مواد فلزی گوناگون در سفره های زیر زمینی، احتمال بروز خطا در اندازه گیری وجود دارد. توصیه می کنیم برای بدست آوردن میزان مقاومت دقیق، چندین بار فاصله و نیز عمق الکترود را جا به جا نموده و تغییر دهید تا احتمال تاثیر مواد فلزی سفره های زیر زمینی بر محاسبات شما، به صفر رسد. افت ولتاژ یا Fall of Potential (استفاده و بهره گیری از دو میله تست)

در حین فرآیند، میله های تست در کجا قرار خواهند گرفت؟

بایستی برای انجام آزمایش دقیق و اصولی و همچنین اطمینان از صحت و درستی نتایج به دست آمده، میله های تست زمین حوزه های نفوذ یکدیگر را قطع ننمایند. در نظر داشته باشید با تغییر موقعیت آن میله ی تست نزدیک تر به الکترود زمین، به اندازه 3 فوت (یا 1 متر) در هر دو جهت ممکن، یک اندازه گیری جدید انجام دهید. چنانچه پس از این اقدام، تغییر قابل توجه و چشمگیری در خواندن مشاهده شد (چیزی در حدود 30 درصد)؛ نیاز به افزایش میزان فاصله میله ی تست نزدیک تر Inne Stake و میله ی تست دورتر Outer Stake می باشد، تا هنگامی که مقادیر و اعداد اندازه گیری شده بر روی موقعیت و شرایطی تقریبا ثابت باقی بماند. لازم به ذکر است روش تست انتخابی، شباهت بسیار زیادی به روش تست افت ولتاژ دارد. بهتر است بدانید روش اندازه گیری به همان صورت است اما دلیل استفاده از این روش، اندازه گیری الکترود زمین آن هم بدون نیاز به قطع و جداسازی آن سیستم از شبکه جریان برق است. همان طور که انجام آزمون افت میزان ولتاژ، دو میله ی تست در خاک و در یک خط مستقیم با الکترود زمین قرار گرفته می شوند؛ در این روش نیز، اقدام ما به همان صورت خواهد بود و می توان گفت به طور معمول، فاصله ی 65 فوتی (یا 20 متری) کافی و استاندارد خواهد بود. با این تفاوت که یک عدد کلمپ نیز در اطراف الکترود زمین قرار می گیرد (برای حذف و از بین بردن اثر مقاومت های موازی در یک سیستم زمین). بنابراین در این شرایط تنها و تنها الکترود زمین را مورد اندازه گیری قرار می دهیم. برای محاسبه میزان مقاومت کل سیستم مورد نظر، در ابتدا میزان مقاومت هر الکترود اندازه گیری شده و سپس می توانید مقاومت کل سیستم مورد نظر را محاسبه نمایید. فراموش نکنید برای انجام تست میزان مقاومت الکترود برای سیم استاتیک و یا برج های انتقال با ولتاژ بالا، بایستی سیم مورد نظر را از شبکه جداسازی نماییم. اندازه گیری به روش Stake Less (استفاده و بهره گیری از دو کلمپ) در ابتدا لازم به ذکر است کاربرد این روش در داخل ساختمان، بر روی دکل های برق و یا در هر منطقه ای که دسترسی به خاک ندارید، می باشد. در این روش اندازه گیری (یعنی استفاده و بهره گیری از دو کلمپ)، در اطراف میله ی زمین یا کابل متصل به زمین دو کلمپ قرار می گیرد که هر یک از آن ها به دستگاه اندازه گیر مشخص و ثابتی متصل شده اند. بهتر است بدانید در این روش، کلمپ اول میزان ولتاژ و کلمپ دوم، میزان جریان سیستم را اندازه گیری می نماید؛ دستگاه اندازه گیر ارت یا ارت سنج، مقاومت حلقه زمین برای الکترود زمین را به طور خودکار محاسبه می نماید. به این مورد توجه داشته باشید که بایستی فاصله میان دو کلمپ چیزی حدود 10 سانتیمتر باشد.

آزمایش زمین دو قطب

برای انجام صحیح این آزمایش، بایستی تکنسین فنی آشنایی و دسترسی مناسب و خوبی به زمین مورد نظر داشته باشد همچون آب، لوله ها و فلز. لازم به ذکر است لوله ی آب بایستی به اندازه ی لازم و کافی بلند بوده و جنس آن نیز در تمامی طول آن از جنس فلز باشد؛ همچنین این لوله فاقد هرگونه اتصال خاص و یا فلنج عایق باشد. همواره استفاده از دستگاه های ابزار دقیق همچون ارت سنج می تواند در این زمینه کمک فراوانی به شما نماید.

ارت سنج

از سیستم ارت سنج یا ارت تستر چه می دانید و لزوم استفاده و بهره گیری از این سیستم چه می باشد؟

در ابتدا بهتر است بدانید دستگاه تست مقاومت زمین و یا همان ارت سنج و یا ارت تستر همچون دستگاه میگر برای اندازه گیری های میزان مقاومت طراحی شده است اما با این تفاوت که مقاومت زمین بسیار کمتر از میزان دیگر عایق های معمول و رایج می باشد. در حقیقیت باید بدانید رنج دستگاه میگر در بازه ی مگا اهم و تستر میزان مقاومت زمین نیز در حدود بازه ی اهم بیان می شود. توجه داشته باشید از دستگاه تست میزان مقاومت زمین یا ارت سنج به طور معمول برای اندازه گیری میزان مقاومت بین دو نقطه بر روی زمین که در حدود پنج الی ده اهم باشد، استفاده می شود. لازم به ذکر است این دسته از تجهیزات به طور معمول دارای سه عدد کانکشن می باشند که به کمک یک میله از جنس فلز، امکان اتصال به زمین فراهم شده است که به الکترودهای جریان، پتانسیل و نیز زمین شناخته شده می باشند.

توجه داشته باشید در سایت های کامپیوتری، یک زمین مناسب به دو دلیل عمده دارای اهمیت می باشد؛ این دو دلیل عمده عبارتند از:

الف- حفاظت از سیستم در برابر برخورد صاعقه و نیز اضافه ولتاژ ها

ب- هم پتانسیل بودن و هماهنگی بین تجهیزات نصب شده در سایت کامپیوتری و نیز کارکرد صحیح و مناسب آن ها به ویژه در رابطه با تجهیزات و امکانات دیجیتال و کامپیوتری جدید و همچنین مسئله انتقال دیتا و اطلاعات، این موضوع اهمیت بسیار بیشتری دارد تا بدین صورت از آسیب رسیدن به تجهیزات کامپیوتری، روند انتقال اطلاعات و نیز نیروی انسانی در آینده پیشگیری به عمل آمده و همچنین از عملکرد درست و مناسب تجهیزات و امکانات سیستم اطمینان کافی و لازم داشته باشیم. به همین دلیل استفاده از ارت سنج امری ضروری به نظر می رسد.

استفاده از سیستم ارت به چه دلیل مهم و اساسی است؟

به عنوان اولین و مهمترین نکته می توان گفت به سبب حفاظت از ایمنی افراد و نیروی انسانی و نیز دستگاه ها و تجهیزات. توجه داشته باشید اضافه ولتاژ های تولید شده در بدنه ی دستگاه می تواند باعث صدمه دیدن افراد و نیروی انسانی و نیز دستگاه ها و تجهیزات شود؛ همچنین دقت نمایید بایستی ولتاژهای با مقدار بسیار زیاد و نیز خطرناک را در جایی مطمئن و ایمن خنثی کنیم؛ به همین دلیل استفاده از سیستم ارت و همچنین حفاظت از تجهیزات و امکانات کامپیوتری بسیار ضروری و لازم است و برای این بررسی نیاز به تهیه دستگاه ارت سنج داریم. همچنین بهتر است بدانید امروزه با افزایش میزان استفاده از سیستم های کامپیوتری، دیجیتالی و نیز حساس، در مسئله ی بازنگری در فرآیند طراحی، نصب و همچنین نگهداری از سیستم های حفاظتی گراندینگ الزامی بسیار مهم دیده می شود.

به طور خلاصه و مفید می توان اهداف بکارگیری از سیستم های گراندینگ یا ارتینگ و دستگاه ارت سنج را اینگونه بیان کرد:

الف- حفاظت و مراقبت از ایمنی و جان نیروی انسانی

ب- حفاظت و مراقبت از ایمنی تجهیزات، امکانات و وسایل الکترونیکی و الکتریکی

ج- فراهم کردن شرایط مناسب و ایده آل برای کار

د- ایجاد امکان جلوگیری از ولتاژ های تماسی

ه- ایجاد امکان حذف ولتاژ های اضافی

و- ایجاد امکان حذف ولتاژ های ناخواسته و همچنین اثرات صاعقه ز- ایجاد اطمینان از قابلیت کار الکتریکی ایده آل

از روش های اجرای زمین حفاظتی یا همان اجرای ارت چه می دانید؟

در ابتدا لازم به بیان است برای اجرای سیستم حفاظتی یا همان سیستم ارت، دو روش کلی و اساسی وجود دارد که در زیر به بیان هر یک از آن ها، موارد استفاده از آن ها و همچنین تجهیزات و امکانات موردنیاز برای هر انجام هر روش و نیز نحوه اجرای آن ها و کاربرد ارت سنج یا ارت تستر می پردازیم.

روش اول

روش زمین عمقی در این روش که یک روش معمول می باشد از حفر چاه برای اجرای سیستم ارت استفاده می گردد.

روش دوم

روش زمین سطحی در روش دوم یعنی روش سطحی، سیستم ارت یا سیستم حفاظتی در سطح زمین (استفاده از این روش در مناطقی که امکان انجام حفاری های عمیق وجود ندارد، توصیه می شود) و یا به عبارتی در عمقی در حدود هشتاد سانتیمتر اجرا و اعمال می گردد.

بهتر است در کدامین شرایط از روش سطحی برای اجرای سیستم حفاظتی یا سیستم ارت استفاده نماییم؟

در پاسخ باید گفت در مکان هایی که

• امکان ایجاد حفاری و همچنین دارای فضای لازم و کافی برای انجام حفاری در اطراف سایت مورد نظر باشد.
• ارتفاع سایت مورد نظر از ارتفاع سطح دریا پایین تر بوده؛ همچون شهرهای شمالی و نیز جنوبی کشور.
• میزان بلندی و پستی موجود در محوطه سایت مورد نظر ما کم باشد.
• فاصله موجود میان سایت و نیز دکل زیاد و چشمگیر باشد.

با توجه به مزایای اجرای روش سطحی، اجرای روش ارت بر این روش ارجحیت و تقدم دارد.

اجرای سیستم ارت به روش عمقی

الف- تصمیم گیری پیرامون انتخاب محل مناسب برای حفر چاه ارت

توجه داشته باشید بایستی چاه ارت را در جاهایی که دارای سطح پایین تری می باشند و همچنین حتی الامکان احتمال دسترسی به رطوبت در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا حتی در مناطقی که بیشتر در معرض آب و رطوبت قرار دارند همچون باغچه ها، فضاهای سبز شهری و نیز زمین های چمن حفر و احداث نمود.

ب- بررسی و انتخاب عمق مناسب چاه ارت

با در نظر گرفتن میزان مقاومت مخصوص زمین، توصیه می شود عمق چاه ارت از حداقل 4 الی 8 متر آغاز و قطر آن نیز چیزی در حدود 80 سانتیمتر باشد. بهتر است بدانید در آن دسته از زمین ها که با توجه به نوع و جنس خاک آن ها، دارای میزان مقاومت مخصوص کمتری می باشند( سنجش با دستگاه ارت سنج یا همان ارت تستر)، عمق مورد نیاز برای حفر چاه ارت کمتر بوده (همچون خاک زمین های کشاورزی و همچنین رسی) و در مقابل، در آن دسته از زمین ها که دارای میزان مقاومت مخصوص بالاتری می باشند (همچون زمین های سنگلاخی و نیز شنی) بایستی چاه با عمق بیشتری حفر و احداث گردد. لازم است بدانید برای اندازه گیری میزان مقاومت مخصوص هر نوع خاک، از دستگاه های ویژه و خاصی بهره گرفته می شود. توجه داشته باشید در هنگام حفر چاه، چنانچه تا عمق حدود 4 متر به آب و رطوبت نرسیدیم و همچنین احتمال بدهیم که در عمقی بیشتر از 6 متر نیز به رطوبت نخواهیم رسید، نیازی به حفر چاه با عمق بیشتر از 6 متر نخواهیم داشت. به طور کلی می توان گفت در حفر چاه، عمق حدود 6 متر و نیز قطر حدود 80 سانتیمتر ایده آل بوده و همواره پیشنهاد می گردد.

ج- ایجاد اتصال بین سیم ارت و صفحه ی مسی

ایجاد اتصال بین سیم و نیز صفحه ی مسی، موضوع بسیار مهمی است و بایستی در هیچ شرایط و وضعیتی نباید این نوع اتصال را با بهره گیری از دوختن سیم به صفحه ی مسی، بست و یا روش های دیگر برقرار نمود! بلکه بایستی حتما سیم به صفحه ی مسی جوش داده شده و همچنین برای ایجاد استحکام بیشتر و مقاوم تر، بایستی سیم مورد نظر به صفحه ی مسی با استفاده از دو عدد بست (رجوع شود به ردیف 15 جدول مصالح و تجهیزات مورد نیاز)، بسته شده و محکم گردد. توصیه می شود برای ایجاد جوش در بین قطعات مسی و اتصال آن ها به یکدیگر، از جوش نقره و یا برنج استفاده نمایید و چنانچه به این قبیل جوش ها دسترسی ندارید، می توانید از جوش Caldwell استفاده نمایید.

د- حفر و احداث چاه ارت

با توجه و نیز در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی منطقه و سایت مورد نظر، بایستی چاهی با عمق مناسب و استاندارد و همچنین در مکان مناسب حفر و ایجاد گردد (با توجه لازم و کافی به راهنمای انتخاب محل مناسب برای حفر چاه ارت). سپس شیاری به عمق حدود 60 سانتیمتر از چاه مورد نظر تا پای دکل (مورد استفاده برای مسیر سیم چاه ارت حفر شده تا برق گیر نصب شده بر روی دکل) و همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر و ایجاد نمایید. توجه داشته باشید چنانچه مسیر دو سیم با یکدیگر مشترک باشند، بهتر است مسیر دو سیم مورد نظر از یکدیگر ایزوله گردند. همچنین فراموش نکنید مسیر سیم ها بایستی کوتاهترین مسیر ممکن بوده و سیم ارت و سیم برق گیر حتی الامکان بدون هیچگونه پیچ و خم و نیز مستقیم باشند؛ این سیم ها نبایستی دارای خم های تند و شدید بوده و حتی در صورت نیاز به ایجاد خم در آن ها، بهتر است خم زدن در سیم های با طول بیشتر از 50 سانتیمتر انجام گردد.

ه- پر کردن چاه ارت

پر کردن چاه ارت شامل چند مرحله می باشد که به تفکیک آن ها را توضیح می دهیم. در ابتدا محلول آب و نمک آن هم به مقداری در حدود 20 لیتر تهیه کرده و آن را در کف چاه حفر شده میریزیم به صورتی که تمام فضای کف چاه را دربر گیرد؛ سپس پس از گذشت حدود 24 ساعت مراحل و اقدامات زیر را انجام می دهیم: ته چاه ارت مورد نظر را به ارتفاع 20 سانتیمتر با استفاده از خاک نرم مناسب و یا خاک رس پر می نماییم. سپس به مقدار لازم و کافی بنتونیت را با آب مخلوط کرده (چیزی در حدود 450 کیلوگرم که معادل 15 کیسه ی 30 کیلوگرمی می باشد) و آن را به صورت دوغاب درآورده و مخلوط حاصل را در کف چاه مورد نظر به ارتفاع 20 سانتیمتر میریزیم. بهتر است بدانید هرچه مخلوط حاصل، به صورت غلیظ تر باشد کیفیت کار شما نیز بهتر و ایده آل تر خواهد بود. سپس صفحه مسی مورد نظر را به دو عدد سیم مسی با نمره 50 جوش می دهیم؛ توجه داشته باشید در بین این دو سیم، یکی به میله برق گیر موجود بر روی دکل و دیگری نیز به شینه موجود در داخل ساختمان خواهد رفت؛ پس بایستی طول سیم ها را متناسب با طول مسیر مورد نظر خود را انتخاب نمایید. سپس صفحه ی مسی را به صورت عمودی در مرکز چاه ارت حفر شده قرار می دهیم و اطراف این صفحه را با استفاده از دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه مسی پر می نماییم. سپس لوله پلیکای از قبل سوراخ شده را به صورت مورب و کج در مرکز چاه حفر شده و در بالای صفحه ی مسی قرار می دهیم؛ در داخل لوله مورد نظر، شن می ریزیم تا چیزی در حدود 50 سانتیمتر از انتهای لوله مورد نظر پر شود. استفاده از این لوله برای تامین رطوبت موردنیاز برای ته چاه ارت می باشد و همچنین در فصل های گرم سال، تزریق آب از این لوله بیشتر و بیشتر انجام می گیرد. بهتر است بدانید در آن دسته از موارد که چاه ارت در باغ و یا باغچه حفر می شود و یا انتهای چاه حفر شده به رطوبت رسیده باشد و یا در حالت کلی در آن دسته از مناطق که رطوبت ته چاه ارت از بالا و یا پایین چاه تامین می گردد نیازی به قرار دادن لوله ی پلیکا دیده نمی شود. پس از قرار دادن لوله ی پلیکا، بالای صفحه ی مسی را به ارتفاع 20 سانتیمتر با دوغاب آماده شده پر می نماییم. و در ادامه باقی مانده فضای چاه را تا ارتفاع 10 سانتیمتر مانده به انتهای چاه حفر شده با استفاده از خاک معمولی همراه با خاک سرند شده کشاورزی و نیز ماسه و خاک معمولی پر می کنیم و در نهایت 10 سانتیمتر از انتهای چاه حفر شده ی ارت را برای ایجاد شرایط لازم و کافی برای نفوذ آب باران و نیز آب های سطحی به داخل چاه، با استفاده از سنگ ریزه و نیز شن پر می نماییم. توجه داشته باشید نبایستی روی چاه را به ویژه در شرایطی که از لوله ی پلیکا استفاده نمی شود، با سیمان و یا آسفالت پر نمایید. لازم به ذکر است بهتر است داخل شیارهای حفر شده در داخل چاه را با استفاده از خاک سرند شده ی کشاورزی، یا خاک معمولی مخلوط با بنتونیت و یا خاک نرم معمولی پر کنید. برای تست مقاومت زمین همواره می بایست از دستگاه ارت سنج استفاده نمود و با فرضیات اقدام نکرد.

نحوه نصب میله برق گیر و نیز شینه

در ابتدا لازم به ذکر است بایستی شینه داخل ساختمان را توسط مقره هایی مناسب از دیوار ساختمان مورد نظر ایزوله نماییم. همچنین قطر و طول شینه به تعداد انشعابات موجود در داخل ساختمان بستگی دارد (دقت کنید تمامی تجهیزات و امکانات موجود در داخل ساختمان بایستی به طور موازی و همچنین جداگانه به این شینه اتصال داشته باشد). لازم به ذکر است در صورتی که دکل بر روی ساختمان قرار گرفته باشد، بایستی سیم میله برق گیر از داخل ساختمان عبور داده نشود! بلکه بایستی این سیم از فضای خارج از ساختمان کشیده شده و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان مورد نظر نیز تا محل شینه ورودی ساختمان بایستی عایق کاری گردد. همچنین بایستی در پای دکل با استفاده از یک بست استاندارد و مناسب، سیم میله برق گیر به یکی از پایه های دکل به صورت بسیار محکم متصل شده و تا انتهای دکل به میله برق گیر متصل شود. همچنین این نکته را نیز بدانید که بایستی مسیر میله برق گیر از دیگر کابل هایی که به سمت انتها می روند بایستی جدا باشد. در انتهای مقاله به بررسی سیستم ارت سنج می پردازیم.

انتخاب محل و نیز نصب هادی زمین

در ابتدا بهتر است بدانید هادی زمین آن قسمت از سیستم زمین می باشد که بخش الکترود زمین را به بخش ترمینال اصلی زمین متصل می نماید. لازم به ذکر است محل متصل شدن هادی زمین به الکترود زمین، به طور معمول جایی در زیرزمین و همچنین محل قرارگیری ترمینال زمین نیز بیشتر در داخل ساختمان مورد نظر و به صورت در دسترس می باشد. توجه داشته باشید نبایستی از آلومینیوم دارای پوشش مسی و یا آلومینیوم لخت در تماس با زمین، چه به عنوان هادی زمین و چه به عنوان الکترود استفاده نمود؛ همچنین در محیط های مرطوب نیز نبایستی از این دسته از مواد به عنوان هادی زمین استفاده نمود. لازم به ذکر است در موضوع انتخاب نوع هادی زمین و همچنین سطح مقطع آن، توجه به توانایی و قابلیت عبور حداکثر شدت جریان اتصال کوتاه به زمین آن هم در طول زمان های پیش بینی شده، دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد که بایستی همراه با آن تکیه گاه هایی دارای استقامت مناسب و کافی برای مقاومت در برابر بروز بزرگترین جریان های احتمالی اتصالی به زمین و یا حتی نشتی، انتخاب گردد. به صورت خلاصه می توان گفت سیستم هادی زمین بایستی از نظر خوردگی و همچنین از نظر مکانیکی، استقامت لازم و کافی را داشته باشد. همواره نیز به این نکته توجه داشته باشیم که استفاده از تجهیزات استاندارد اعم از ارت سنج و دیگر دستگاه ها می بایست مد نظر ما باشد.

بروز دمای بالا در اثر ایجاد جریان های نشتی

در مواردی که جریان نشتی به صورت دایمی وجود دارد، بررسی این نکته و اطمینان یافتن از آن لازم است که از نظر دمای مجاز برای عایق بندی و یا تکیه گاه ها، شرایط قابل قبول وجود داشته و برای آن دسته از هادی های لخت که در دسترس می باشند، دمای سیستم از 70 درجه ی سلسیوس فراتر نخواهد رفت. همچنین توجه به این نکته لازم و ضروری است که به هنگام انتخاب هادی مورد نظر برای عبور جریان اتصال کوتاه، دمای اولیه و ابتدایی هادی مورد نظر ممکن است در اثر عبور جریان های نشتی، مقداری بیشتر از مقادیر معمولی و استاندارد باشد، به حساب آورده شود.

بررسی استحکام هادی اتصال زمین

علاوه بر نیروهای مکانیکی که ممکن است سبب بروز پارگی هادی اتصال زمین شوند، عوامل دیگری نیز در این اتفاق می توانند تاثیرگذار باشند از جمله خوردگی الکتروشیمیایی (عبارت است از تشکی پیل به وسیله فلزات نا همگون در زمین) و همچنین خوردگی شیمیایی (عبارت است از اثر مواد شیمیایی موجود در خاک بر روی فلز هادی اتصال زمین) که جزو خطرات مهمی است که هادی اتصال زمین را تهدید می نماید. درباره خوردگی الکتروشیمیایی بایستی این را بدانید دو فلزی که بیش از دیگر فلزات، به هم اتصال داده می شوند، فولاد و مس است. لازم به ذکر است فلز مس ساده (بدون داشتن هرگونه روپوشی همچون قلع و...) نسبت به فلز فولاد ساده (بدون داشتن هیچگونه پوششی همچون پوشش گالوانیزاسیون) قطب مثبت تشکیل می دهد که این اتفاق سبب بروز خوردگی سریع در سیستم خواهد شد.

بررسی بست ها و اتصالات

بست های مورد استفاده برای اتصال الکترود به هادی زمین بایستی با هر دوی آن ها (یعنی الکترود و نیز هادی زمین) سازگاری داشته باشد تا بدین طریق تا جایی که ممکن است از بروز خوردگی گالوانیک جلوگیری نماید. لازم به ذکر است بایستی بست های مورد استفاده از نظر مکانیکی محکم بوده و همچنین جنس آن ها نیز دارای مقاومت لازم و کافی در برابر خوردگی ها باشد. همچنین توجه داشته باشید در رابطه با بست های پیچی، این بست ها بایستی در برابر نیروهای گشتاوری حداقل به مقدار 20 نیوتن متر، استقامت داشته باشد. لازم به ذکر است اتصال الکترود به هادی زمین و یا هر سازه ی زمین شده ی دیگری که از آن برای زمین کردن استفاده خواهد شد، بهتر است به کمک لحیم کاری و یا با بهره گیری از بست های غیر آهنی بزرگ انجام شود. توجه داشته باشید در مواردی که از غلاف فلزی و نیز زره کابل از جنس فلز استفاده می شود، غلاف و زره بایستی با استفاده از لحیم کاری به یکدیگر هم بندی شده و همچنین اتصال از نوع اصلی هادی حفاظتی به کابل مورد نظر با استفاده از روش لحیم کاری به زره انجام شود.

بررسی و پیش بینی نقطه ای برای جدا کردن با هدف اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین

پیش از ورود هادی اتصال زمین به ساختمان مورد نظر و یا هر سازه مورد نظر دیگری، بایستی نقطه ای مشخص پیش بینی شود تا بتوان در آنجا بصورت موقتی، هادی زمین را از دیگر تاسیسات و تجهیزات جدا کرده و همچنین بتوان اقدام به اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین کرد. لازم به ذکر است انجام این کار (یعنی اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین) آن هم به صورت دوره ای، جهت اطمینان خاطر از میزان کارایی صحیح الکترود لازم است. توجه داشته باشید شیوه عمل این کار این است که چاهکی قابل دسترس را پیش بینی نماییم! بدین صورت که با برداشتن دریچه چاهک مورد نظر، و جداسازی با باز کردن یک بست محکم و نیز ساده آن هم با ابزاری ویژه و مخصوص، امکان پذیر است. لازم به ذکر است دریچه بایستی به صورت مطمئن و ایمن قفل شود تا از دسترسی دیگر افراد (افراد غیر مسئول) در امان باشد. توجه داشته باشید در صورت عملی نبود این اتفاق، بایستی محل جداسازی در داخل و همچنین در نزدیکی محیط ساختمان باشد تا با بروز مزاحمت (به ویژه موضوع زیاد بودن طول سیم ها)، هیچگونه اخلال و مشکلی در اندازه گیری پیش نیاید. همواره از دستگاه های استاندار اعم از ارت سنج و غیره استفاده نمایید و از بکارگیری دستگاهی که به سلامت آن مطمئن نیستید خودداری نمایید.

بررسی و اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین و نیز میزان مقاومت مخصوص خاک

در ابتدا بایستی این موضوع را بیان نماییم روش هایی که برای اندازه گیری میزان مقاومت الکترود زمین و همچنین میزان مقاومت ویژه خاک ارائه شده اند، در تمامی نقاط دنیا پایه و اساس این گونه اندازه گیری ها می باشد. همچنین انواع گوناگونی از دستگاه های مخصوص برای این کار ساخته شده اند که می توان گفت پایه و اساس کار تمامی آن ها، کم و بیش یکسان است! (در ادامه به توضیح این موضوع خواهیم پرداخت) توجه داشته باشید اگر چه انواع گوناگون لوازم اندازه گیری با یکدیگر تفاوت هایی دارد اما هدف ما در این بحث، تنها پیرامون اصول این اتفاق است. همچنین به این نکته نیز توجه داشته باشید که نقش جرم کلی زمین در این موضوع نیز مهم و هم منحصر به فرد است. در این بحث، دو نوع اندازه گیری بیان شده است؛ نخست، اندازه گیری میزان مقاومت ویژه ی خاک که پیش از شروع احداث الکترود و با هدف بررسی و تصمیم گیری درباره ی مشخصات آن انجام می گیرد و سپس اندازه گیری میزان مقاومت الکترود که پس از به اتمام رسیدن احداث الکترود ها انجام می شود. بهتر است بدانید این دو نوع اندازه گیری بسیار مهم بوده و چنانچه بدون اشتباه و ایرادی انجام شود، دقیقا همان چیزی است می تواند سلامت دستگاه های سیستم و صحت کار آن ها و نیز ایمنی نیروی انسانی را به مقدار بسیار زیادی تحت تاثیر داشته باشد. در حقیقت می توان گفت اندازه گیری میزان مقاومت زمین، به صورت آزمونی است که پس از مدت ها فکر و اندیشه و انجام اندازه گیری های اولیه و همچنین تصمیم گیری های مبتنی بر داده های اولیه و محلی و به علاوه تجربه های شخصی و نیز تجربه ی دیگر افراد، پس داده می شود. در ادامه به بررسی دستگاه ارت سنج می پردازیم.

از سیستم ارت سنج سه سیم چه می دانید؟

اندازه گیری میزان مقاومت زمین با استفاده از سیستم ارت سنج سه سیم با استفاده از دو میخ سالم کمکی، یکی از رایج ترین و نیز متداول ترین روش های اندازه گیری ارتینگ چاه می باشد. بهتر است بدانید در این روش، از یک الکترود استاندارد و نیز دو عدد میخ سالم کمکی بهره گرفته می شود؛ بدین صورت که آن ها در یک راستای مشخص و همچنین در فواصل معین و صحیح (چیزی در حدود فاصله ب 5 الی 10 متری از یکدیگر) قرار گرفته و سپس با استفاده از سیم های استاندارد رابط (یعنی کابل استاندارد ارت سنج) به سیستم متصل می گردند. بهتر است بدانید دستگاه ارت تستر یا همان ارت سنج، میزان افت پتانسیل اتفاق افتاده را در ناحیه بین میخ کمکی نزدیک به الکترود و نیز الکترود اندازه گرفته و سپس در ادامه، دستگاه ارت سنج با ایجاد یک جریان متناوب ثابت با دورترین میخ کمکی موجود، آن هم به صورت کاملا خودکار (با بهره گیری از قانون اهم یعنی V=IR) میزان مقاومت زمین را محاسبه می نماید و از جمله مهمترین کاربردهای دستگاه ارت سنج می باشد.

بررسی سیستم ارت سنج کلمپی

در ابتدا باید گفت مزیت و برتری روش اندازه گیری میزان مقاومت زمین با استفاده از سیستم ارت سنج کلمپی در مقایسه با دیگر روش های موجود، عدم نیاز به استفاده از تجهیزات و امکانات اضافه و همچنین میخ های کمکی و نیز سهولت و سادگی این روش در تست و همچنین اندازه گیری میزان مقاومت می باشد. در این روش، کلمپ سیستم ارت سنج را به دور سیم و یا حتی به دور میله منتهی شده به چاه ارت انداخته و سپس میزان ولتاژ ثابتی در کلمپ القا می شود. در این حال، میزان ولتاژ القا شده در کلمپ، سبب ایجاد جریان در سیم و یا میله منتهی به چاه ارت می شود که با ادامه این روند و در نهایت این اتفاق، سیستم با بهره گیری از میزان ولتاژ ثابت و همچنین جریان ایجاد شده در سیم، مقدار مقاومت زمین را به صورت خودکار اندازه گیری می نماید. لازم به ذکر است این روش و دستگاه ارت سنج برای اندازه گیری میزان ارتینگ در چاه های موازی و یا پارالل مورد استفاده قرار می گیرد.

بررسی روش ها و شیوه های گوناگون اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین

آیا می دانید مقدار مناسب و استاندارد برای مقاومت اتصال زمین چه مقدار است؟ آیا به دستگاه هایی همچون ارت سنج و ارت تستر نیاز داریم ؟ آیا می دانید برای اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین، چند روش و شیوه وجود دارد؟ آیا می دانید روش صحیح و درست برای اندازه گیری میزان مقاومت اتصال زمین در هنگام وصل بودن به شبکه جریان برق، چیست و چگونه می باشد؟ آیا می دانید در آن دسته از مکان ها که امکان دسترسی به خاک برای نصب میله برای اندازه گیری وجود ندارد، چگونه و به چه شیوه می توان مقدار مقاومت اتصال زمین را اندازه گیری نمایید؟ همانطور که می دانید در حالت استاندارد و نیز ایده آل، میزان مقاومت زمین صفر است. اما آیا این عدد صفر را می توان به عنوان استانداری برای استفاده تمامی سازمان های جهانی به رسمیت شناخت؟

بررسی میزان عمق الکترود زمین

یکی از راه های بسیار مهم و تاثیرگذار برای کاهش میزان مقاومت، نصب الکترود زمین در عمق بیشتری از زمین است. شاید این موضوع را بدانید که مرغوبیت زمین به هیچ وجه قابل پیش بینی نخواهد بود! اما می توان با دو برابر کردن طول الکترود زمین، سطح مقاومت را تا میزان 40 درصد کاهش داد.

بررسی میزان قطر الکترود زمین

افزایش میزان قطر الکترود زمین، تاثیر بسیار کمی در کاهش میزان مقاومت دارد؛ برای نمونه در نظر بگیرید شما قطر الکترود زمین را دو برابر نمایید اما در مقابل فقط و فقط مقاومت زمین 10 درصد کاهش می یابد.

بررسی تعداد الکترودهای زمین

روش دیگری برای کاهش میزان مقاومت زمین، استفاده و بهره گیری از تعداد بیشتر و بیشتری الکترود زمین است. در این روش، تعدادی الکترود به زمین کوبیده خواهد شد (به صورتی که این الکترودها با یکدیگر به صورت موازی و متصل می باشند). لازم به ذکر است برای موثر بودن حضور الکترودهای اضافی، بایستی فاصله میان میله های اضافی سیستم، چیزی برابر با عمق الکترود های نصب شده در سایت باشد. بهتر است بدانید در صورت رعایت نکردن فاصله مناسب بین الکترودهای زمین، این الکترودها حوزه ی نفوذ یکدیگر را قطع نموده و در نتیجه میزان مقاومت زمین نیز افزایش خواهد یافت.

نحوه ی طراحی سیستم زمین

سیستم های اتصال زمین ساده و پایه از یک الکترود تک محور استاندارد به داخل زمین تشکیل یافته است. بهتر است بدانید استفاده و بهره گیری از یک الکترود زمین، متداول ترین و نیز رایج ترین صورت از اتصال زمین می باشد. همچنین انواع گوناگون طراحی سیستم زمین عبارت است از سیستم تک میله، سیستم میله های متعدد زمین، سیستم مش و صفحات زمین می باشد. بهتر است بدانید از این سیستم های متداول به طور معمول در پست های تولید و انتشار برق، سایت های برج برق و همچنین دفاتر مرکزی استفاده شده و نصب می گردند. لازم به ذکر است سیستم شبکه های مش، به طور چشمگیر و قابل توجهی میزان تماس با زمین سایت را افزایش داده و در نتیجه ی این اتفاق، میزان مقاومت کاهش پیدا می کند.

بررسی روش ها و شیوه های اندازه گیری اتصال زمین

همانطور که مشاهده می کنید در یک خط مستقیم، چهار میله قرار گرفته است؛ و فاصله ی میان میله های اندازه گیری چیزی در حدود سه برابر عمق میله می باشد. در این حالت، میزان مقاومت درونی زمین با استفاده از قانون اهم محاسبه می گردد. توجه داشته باشید با توجه به احتمال وجود مواد فلزی گوناگون در سفره های زیر زمینی، احتمال بروز خطا در اندازه گیری وجود دارد. توصیه می کنیم برای بدست آوردن میزان مقاومت دقیق، چندین بار فاصله و نیز عمق الکترود را جا به جا نموده و تغییر دهید تا احتمال تاثیر مواد فلزی سفره های زیر زمینی بر محاسبات شما، به صفر رسد. میزان مقاومت خاک یا Soil Resistance (استفاده و بهره گیری از چهار میله تست) میزان افت ولتاژ یا Fall of Potential (استفاده و بهره گیری از دو میله تست) بررسی و انجام آزمایش انتخابی یا Selective Measurement (استفاده و بهره گیری از یک کلمپ و همچنین دو میله تست) بررسی چگونگی اندازه گیری میزان مقاومت خاک یا Soil Resistance (استفاده و بهره گیری از چهار میله تست) همانطور که مشاهده می کنید در یک خط مستقیم، چهار میله قرار گرفته است؛ و فاصله ی میان میله های اندازه گیری چیزی در حدود سه برابر عمق میله می باشد. در این حالت، میزان مقاومت درونی زمین با استفاده از قانون اهم محاسبه می گردد. توجه داشته باشید با توجه به احتمال وجود مواد فلزی گوناگون در سفره های زیر زمینی، احتمال بروز خطا در اندازه گیری وجود دارد. توصیه می کنیم برای بدست آوردن میزان مقاومت دقیق، چندین بار فاصله و نیز عمق الکترود را جا به جا نموده و تغییر دهید تا احتمال تاثیر مواد فلزی سفره های زیر زمینی بر محاسبات شما، به صفر رسد. افت ولتاژ یا Fall of Potential (استفاده و بهره گیری از دو میله تست)

در حین فرآیند، میله های تست در کجا قرار خواهند گرفت؟

بایستی برای انجام آزمایش دقیق و اصولی و همچنین اطمینان از صحت و درستی نتایج به دست آمده، میله های تست زمین حوزه های نفوذ یکدیگر را قطع ننمایند. در نظر داشته باشید با تغییر موقعیت آن میله ی تست نزدیک تر به الکترود زمین، به اندازه 3 فوت (یا 1 متر) در هر دو جهت ممکن، یک اندازه گیری جدید انجام دهید. چنانچه پس از این اقدام، تغییر قابل توجه و چشمگیری در خواندن مشاهده شد (چیزی در حدود 30 درصد)؛ نیاز به افزایش میزان فاصله میله ی تست نزدیک تر Inne Stake و میله ی تست دورتر Outer Stake می باشد، تا هنگامی که مقادیر و اعداد اندازه گیری شده بر روی موقعیت و شرایطی تقریبا ثابت باقی بماند. لازم به ذکر است روش تست انتخابی، شباهت بسیار زیادی به روش تست افت ولتاژ دارد. بهتر است بدانید روش اندازه گیری به همان صورت است اما دلیل استفاده از این روش، اندازه گیری الکترود زمین آن هم بدون نیاز به قطع و جداسازی آن سیستم از شبکه جریان برق است. همان طور که انجام آزمون افت میزان ولتاژ، دو میله ی تست در خاک و در یک خط مستقیم با الکترود زمین قرار گرفته می شوند؛ در این روش نیز، اقدام ما به همان صورت خواهد بود و می توان گفت به طور معمول، فاصله ی 65 فوتی (یا 20 متری) کافی و استاندارد خواهد بود. با این تفاوت که یک عدد کلمپ نیز در اطراف الکترود زمین قرار می گیرد (برای حذف و از بین بردن اثر مقاومت های موازی در یک سیستم زمین). بنابراین در این شرایط تنها و تنها الکترود زمین را مورد اندازه گیری قرار می دهیم. برای محاسبه میزان مقاومت کل سیستم مورد نظر، در ابتدا میزان مقاومت هر الکترود اندازه گیری شده و سپس می توانید مقاومت کل سیستم مورد نظر را محاسبه نمایید. فراموش نکنید برای انجام تست میزان مقاومت الکترود برای سیم استاتیک و یا برج های انتقال با ولتاژ بالا، بایستی سیم مورد نظر را از شبکه جداسازی نماییم. اندازه گیری به روش Stake Less (استفاده و بهره گیری از دو کلمپ) در ابتدا لازم به ذکر است کاربرد این روش در داخل ساختمان، بر روی دکل های برق و یا در هر منطقه ای که دسترسی به خاک ندارید، می باشد. در این روش اندازه گیری (یعنی استفاده و بهره گیری از دو کلمپ)، در اطراف میله ی زمین یا کابل متصل به زمین دو کلمپ قرار می گیرد که هر یک از آن ها به دستگاه اندازه گیر مشخص و ثابتی متصل شده اند. بهتر است بدانید در این روش، کلمپ اول میزان ولتاژ و کلمپ دوم، میزان جریان سیستم را اندازه گیری می نماید؛ دستگاه اندازه گیر ارت یا ارت سنج، مقاومت حلقه زمین برای الکترود زمین را به طور خودکار محاسبه می نماید. به این مورد توجه داشته باشید که بایستی فاصله میان دو کلمپ چیزی حدود 10 سانتیمتر باشد.

آزمایش زمین دو قطب

برای انجام صحیح این آزمایش، بایستی تکنسین فنی آشنایی و دسترسی مناسب و خوبی به زمین مورد نظر داشته باشد همچون آب، لوله ها و فلز. لازم به ذکر است لوله ی آب بایستی به اندازه ی لازم و کافی بلند بوده و جنس آن نیز در تمامی طول آن از جنس فلز باشد؛ همچنین این لوله فاقد هرگونه اتصال خاص و یا فلنج عایق باشد. همواره استفاده از دستگاه های ابزار دقیق همچون ارت سنج می تواند در این زمینه کمک فراوانی به شما نماید.

راهنمای جامع سفر به کربلا و عتبات

اینفوگرافیک سفر به کربلا

تورهای کربلا

تور کربلا به دو مدل تور زمینی و تور هوایی تقسیم می گردد، تور هوایی کربلا 7 تا 8 شبانه روز می باشد. پروازهای ایران در فرودگاه نجف بر زمین می نشینند و زائرین ابتدا به زیارت امیرالمومنین (ع) در نجف و سپس به زیارت امام حسین (ع) در کربلا، امام موسی کاظم (ع) و امام محمد تقی (ع) در کاظمین مشرف می شوند.

زائرینی که قصد سفر هوایی به کربلا دارند می بایست حداقل از سه ساعت قبل در فرودگاه حاضر شده و مدارک لازم اعم از فیش عوارض، گذرنامه و بلیط سفر خود را ارئه نمایند.

تور زمینی کربلا حدود 9 شبانه روز می باشد و زائرین معمولا از مرز های زمینی مهران و خسروی به عتبات عالیات مشرف می شوند.

نرخ تور کربلا به صورت مصوب از طرف سازمان حج و زیارت تعیین می گردد و می توانید قبل از تهیه بلیط عتبات نرخ مصوب را از طریق سازمان حج و زیارت جویا شوید.

هتل های عراق

هتل هایی که در کربلا و نجف وجود دارند اتاق تک نفره نداشته و اتاق ها را به صورت 2 و 3 نفره ارائه می نمایند، البته اولویت این اتاق ها با زائرینی که به صورت خانوادگی سفر نموده اند و برای محارم می باشد.

لوازم مورد نیاز

مدارک شناسایی مورد نیاز شما در تور کربلا تنها روادید، کارت هتل و گذرنامه است، پس نیازی به شناسنامه، کارت ملی، کارت بسیج و... ندارید. برای سفر لوازم شخصی به همراه لباس فصل و داروهایی که مصرف می نمایید به همراه نسخه پزشکی و نظر پزشک معالج خود را همراه داشته باشید.

بهتر است مقداری تنقلات با تاریخ انقضای زیاد همچون آب آشامیدنی، بیسکوئیت، مغز بادام، پسته، آجیل و ... همراه خود داشته باشید.

در صورت بروز هرگونه مشکل تمام زائران تحت پوشش بیمه زائرین می باشند و می بایست به مسئول کاروان تور کربلا مراجعه نمایید تا شما را به مرکزهای درمانی هدایت نماید.

نکاتی در مورد سفر به عراق با تور کربلا

زمانی که وارد عراق شدید ساعت خود را با زمان محلی عراق تنظیم نمایید زیرا تمام برنامه های کاروان بر اساس ساعت رسمی این کشور می باشد.

در روابط خود با شهروندان عراقی از بحث و جدال دینی و از حرف هایی که باعث تحریک آن ها می شود جدا خودداری نمایید.

آب لوله کشی عراق تنها برای شستشو می باشد، از خوردن آن خودداری نمایید و تنها از بطری های آب آشامیدنی پلمپ شده استفاده نمایید.

بهتر است وسایل گران بها خود همانند طلا و جواهرات را به صندوق های هتل تحویل داده و رسید دریافت نمایید و پس از پایان سفر با تحویل دادن رسید مرسولات خود را تحویل بگیرید.

همچنین بهتر است به صورت گروهی به حرم و مناطق مختلف شهر بروید و از تردد در شب خودداری نمایید.

مزایای استفاده از تور هوایی کربلا نسبت به سفر زمینی عبارتند از :

1. ایمنی بیشتر

سفر با تور هوایی ایمنی بیشتری را نسبت به سفر با خودرو شخصی، اتوبوس و قطار برای شما به ارمغان می آورد

2. سرعت بیشتر

پرواز مستقیم به کربلا طی مدت 1 الی 2 ساعت شما را به مقصد می رساند در حالی که در سفر زمینی کربلا علاوه بر خستگی راه حدود 20 ساعت یا بیشتر (در صورت وجود ترافیک) سفر شما به طول می انجامد.

3. راحتی و آسایش

فردی که پس از 20 ساعت سفر به مقصد می رسد نسبت به فرد دیگری که کمتر از 2 ساعت به مقصد می رسد دارای خستگی بیشتری خواهد بود و پس از رسیدن به مقصد نیاز به استراحت خواهد داشت. در حالی که فردی که با هواپیما و تور هوایی کربلا سفر می نمایند در طی مدت زمانی کمتر از 2 ساعت به مقصد خواهد رسید، حتی برخی در هواپیما استراحت کرده و می خوابند و پس از بیدار شدن در عراق هستند!

4. کاهش زمان سفر و سفری بهینه

20 ساعت مدت زمان مسیر رفت به همراه زمان مورد نیاز برای استراحت و 20 ساعت زمان برگشت از کربلا مجموعا حدود 2 شبانه روز از زمان شما را طی نمودن مسیر ها اتلاف می نماید در حالی که با تور هوایی کربلا زمان طی شده در مسیر رفت و برگشت شما کمتر از 4 ساعت خواهد بود.